KHUANGCHAWI THLA TITI

Khuangchawi thla kan lo chuang kai ta a. Rilruin Bethlehem tlang a thlir leh ta vung mai. Krismas lam han hawi te pawh a chakawm chho viau nain, tukin chu thu chi hrang hrang i han chuk lawr teh ang. Krismas hla te hi kan sa har a, kan sa zim ta em em mai a. Biak inah pawh hla kan sa tlem ta em em a, tui rei thei chi kan ni lo. Chu lam chu ni danga sawiah khek ta ila. Sawi tak angin, thu chi hrang hrang kan vawrh dawn a. Thu hlawm khat, sei ang reng tak kan ziak ṭhin a, tawite tein titi kan vawrh ve thung dawn a ni.

1. Scottish Poet ropui Robert Burns-a kha ni khat chu vaukamah a tei vel a. Chutih lai chuan, mangang au thawm hi a hria a. Tui tla an awm hi a lo ni a. Lawng aṭangin lawng mi pakhat tuipuia a zuang thla bawrh mai hi va hmu a. Chu lawng mi chuan, tui tla chu a va chhar a. Chu tui tla pa chu, sumdawng hausa tak mai hi a ni a. Lawmthu sawi nan erawh chuan, lawng mi hnenah chuan Rs. 1 chauh hi a pe a. Mipuite chuan, mi huaisen tak, a nunna chhantu hnena Rs. 1 chauh a pe chu, amah a hausa bawk nen, mak tiin an phun mur mur a. Sumdawng erawh chuan engah mah a ngai lo a. Robert Burns-a chuan chu lai hmun ava thlen chuan thil awmzia a han zawt a. An hrilh fiah hnu chuan heti hian ti ta a. "A tihawm tawk lek a ti a nih chu. Ama nunnna hlut zawng chhut tur chuan amah hi a ṭha ber a lawm," a ti ta a.

Kan thil tih leh kan sulhnu hnutchhuah te a zirin, mi dangte hnena kan pek let zahah hian kan hlutna hi a lo awm a. Ho taka nun hmang chuan miin min ngaih hlut kan beisei thei lo ang. Mahni kan inhlut dan azir zelin kan che chhuak a, mi dangte tan, kan khawtlang leh hnam tan kan pen ṭhin. Hringnun hmachhawn thiam tur chuan kan hlutna kan chhut thiam a ngai a ni.

2. Walter Elias Disney-a kha, a thawhna chanchinbuin, "Eng mah suangtuah thiam lo," tiin an ban tawp a. A hlawh chham fo a. Theihtawp chhuaha beih erawh a ṭhulh ngai lo. Disneyland a siam hmate khan vawi tam tak sum leh paiah a tlachhia a ni. Animation Industry-ah chuan mi lian a ni nain, hlawhchhamna leh hmuhsitna leh mawl tia kawh a hlawh ve vek a ni. Ama mi mal miziaah chuan, mi zakzum, mahni indah hniam leh 'insecure'lutuk a ni a. Chu chu a bawhbet thei a, pa ngainatawm leh mi dang dawl thiam takah a insiam ṭha thei a ni. Chu chu sumdawnna tana pawha thil pawimawh tak a ni.

Mi hlawhtling leh hun fiah dawl mi ropuite an danglamna chu hei hi a ni: Tih hram hramna, a kawng zawn hram hramna, tluk pawh a, tluk a pianga thawh lehna hi a ni. Chu chu keini pawhin an nuna kan entawn ve theih a ni. Hlawhtlinna atana a ṭul chuan, mahni inthlak danglam mai tur a ni tihte pawh Walt Disney-a chanchin bik atang hi chuan kan zir chhuak thei ang.

3. Dorothy Law Nolte chuan kum 1954 khan "Children learn what they live" tih poem hi The Torrance Herald-ah a ziak a. Miin an duh viau mai a, an inthawn darh nasa ve ṭhin. Kum 1972 khan A copy right a siam ta nghe nghe a. 1998 khan Rachel Harris nen poem behchhanin lehkhabu an tichhuak a, a bu hming chu Children Learn What They Live: Parenting to Inspire Values tih a ni. A poetry bik chu hei hi a ni e.

Naupangte hi sawiselna kara an seilen chuan,

Dem tur hmu reng mai nun an nei ang.

Naupangte hi intairengna ina an seilen chuan

Insual buaina an nunah a bet ang.

Hmuhsitna kara an seilen chuan,

Inkiltawih reng rengin an awm ang.

Zahpuiawm taka khawsakfona hmuna an seilen chuan,

Dik lo tlata inhriatna an nei reng ang.

Fuihna nena chawm len an nih chuan,

Mahni inrintawkna an nei ang.

Dawhtheihna nena enkawl an nih chuan

Dawhtheihna an nei ang.

Fakna an dawn fo chuan,

Thil hlutna an hmuthiam ang.

Mi dangte pawm thiamna nena an ṭhan len chuan

Mi dang an hmangaih thiam ang.

An thiltihte hriatsakna kan neih chuan,

Mahni inhlutna an nei ang.

Nun nghet kan zirtir chuan,

Thu dik an nunpui ang.

Him leh dama an ṭhan len chuan

Mahni leh mi dangteah rinna an nghat ngam ang.

Inkawmngeihna hnuaia an ṭhan len chuan,

Khawvel hi hmun nuam a ni tih an pawm ang.

5. Kan aia hnam rilru dahlau zawka kan ngaihte hian, ram ri kham chin an nei a. Mihringin a khawsak dan tura limit awm chin hi an hrethiam ṭhin. Eng vang pawhin mi hi lo lar se, vantlang pawm theih loh thila an hmingchhiat chuan, an eizawnnain a tuar a. An hmingchhiat phah a. Social Media-a follower an neihte a tlahniam nasa a. Ngaihthah an hlawh zui ṭhin.

Keini hnam hi eng kan ti ta nge ka hre lo, vantlang pawm theih loh zawnga khawsa, an thlalak leh video darh te hian social mediaah follower an han nei pung zawk hlauh a. Sualna emaw, thil dik lo emaw, thil awm ang lote hi kan lo haw vak lo a, kan lo ngaimawh vak lo-Hmuhnawm kan lo ti a nih hi! Mi nun khaw lo emaw,che chhia emaw, nun dan tur baka nungte emaw hi hmuhnawm thlirin kan thlir a. Engkim hi entertainment emaw kan ti a, kan khawtlang nun hi soap opera emaw tiin kan hmu Santa Barbara, kan hmu The Bold and the Beautiful, kan hmu kasauti, kan hmu korean serial zo vek a nih hi!

Tlang Rokhuma hian follow series hi a ziak a. A painting pakhat chu min pe ve nghe nghe a. Mizote hian thil tak tak, mi tak tak ngaihvenin i follow ila. Chumi baka kan ṭhalaite hruai sual theitute hi chu i 'Ignore' teh ang u. Naupang zawkte hmuha chhawp chhuah tur hi uluk ila, entawn tlak inkawhhmuh ila. 'Role model' ṭha follow teh ang u.

6. KRAWS AWMZIA

Sual thihsana felna neia kan nun theih nan, amah ngeiin thingah khan a taksain kan sualte a phur a; a hliamte chuan tihdam in ni ta. Berâm angin kawng in bo tawh a, tûnah zawng in thlarau Vêngtu leh Hotu hnênah chuan in lo kîr leh tâk hi.

- 1 Petera 2:24-25

a) Kraws hian kan sualzia min hmuhtir a. Pathian hnen thleng pha lo, Pathian duhzawng ni pha lo kan nihzia kraws hian a tar lang a ni. Hmasang aṭangin hnam hrang hrangin misual ber khenbehna atan kraws hi an hmang a. Chutianga krawsa khenbehna chu keini pawhin kan hmabak a ni. Kraws chu, kan sualzia min hriat chiantirtu a ni.

b) Krawsah chuan hmangaihna kan hmu. Chutianga sual avanga hrem tuar turte tan chuan, kan aiawhin Pathian fapa chuan a tuar a. Mi sualte tana tawrh hi thil har a ni a. Mi sualte thlarau lainatte hi a harta fu niin ka hre ta. Kristian duh fir em em kan han ni a, Pathian duh loh zawng nia kan hriat anga awmte chu kan diriamin kan haw ta tlat. An thlarau lainatna lam reng a lang tawh lo. Chung mite huatte leh nekchep sauh zawkte chu kristian ṭha nihna emaw kan ti ni te hian a lang. Chutiang mi chu keini chu kan ni a. Lal Isua erawh kha chuan, chatuana mihringte tlanna turin krawsah khan a tuar a ni. Krawsa hmangaihna kan hmuh kha ropui tak a ni. Lal Isua kraws aia rin leh en leh innghahna dang kan neih hian, Pathian hmangaihna te hi kan hmu fuh thei lo a. Rit phurh inchhawk tawn tura fuih kan nih laiin, mi dangte phurrit kan dah belh zawk ṭhin.

c) Kraws chu ngaihdamna a ni. Mi sual berte tana chhandamtu thisen luanna hmunah chuan kan sualna leh mihring mihrinnaa kan ṭhat lohna zawng zawng lak ata zalenna chu a awm a ni. Krawsa tlen fai tawhte chuan, thlarau lainatna an nei ṭhin. Mahni duhthlanna hmang sualte leh sual bawhbehte dinhmun hriat thiamna leh thlarau lainatna a nei tawh a. Sual avanga rumte tawrhna a hre thiam ṭhin a. Setanan a bumte atna chu a lainat zawk ṭhin. Lal Isua kraws bulah chuan mi tin an fai a. Mi dangte pawh krawsah chuan hruai an tum zawk ṭhin a ni.

Thisen lui chu ka lo hmuhin

Khawngaihnain a khat

Chatuan pawhin a kang lo vang,

Mi sual faina lui chu.

Kraws chuan in nun lo khawih se la, hlim takin vawiin hun in lo hmang dawn nia.