
Guest writer
Lalhruaitluanga Ralte
Mission Vengthlang
Sulhnu 203 : Keimi thawnthu
Keimi thawnthu hi kan nei nual a, chung zingah chuan Hlawndawhthanga hi mihring sakeia chang kan hriat lar ber a ni awm e. Sakeia a chan hnuah mihringah a chang leh thei tho va, chutianga mihring ni si, duh huna sakeia chang thei thawnthu hi keini chauhin kan lo nei lo va. Khawchhak lamah hian an lo nei fur a, India hmar chhakah pawh Khasi leh Meitei te pawhin an lo nei ve a.
Meiteiho thawnthuah chuan Kabui Keioiba-a chu keimi a ni a, a lu sakei a taksa mihring a ni a. An thawnthuah chuan keimia a chan hma hian puithiam hmingthang tak Kabui Salang Maiba a ni ṭhin a, mitdawivaih hmangin sakei chak leh rapthlak takah a inchantir a, a chapo luatah mihringah a chang let leh thei ta lo niin an sawi. Keibu Keioiba-a chu chhunah mihring a ni a, zanah sakeiah a chang a, ei tur a zawng ṭhin a. Zan khat chu pitar inah lutin ei a tum a, pitar chuan a tar tawh avangin a sa chu a tui dawn lo va, Thabaton-i sa ei zawk turin a hrilh a, in aṭanga a bum chhuah dan tur a hrilh bawk a. Kabui Keioiba-a chuan unau pariat zinga an farnu neihchhun Thabaton-i chu a bum chhuak a, nupuiah neiin fa an nei ta a. A nuṭate chuan an farnu chu an zawng reng a, nikhat chu ramhnuaiah an hmu ta a, an fa chu an thah sak a, Thabaton-i chu an hawpui ta a ni. A lo haw chuan a fa an thahsak leh a nupui an hruai haw thu a hre ta a, a nupui te inah a va kal a, Thabaton-i nuṭa pasarihte chuan an lo that ta a ni (https://en.wikipedia.org/wiki/...).
Pnar-ho hi Meghalaya-a Jaintia Hills districts chhak lam leh thlang lama awmte an ni a, Jaintias tia hriat lar an ni ber zawk a, keini Mizote ang lovin an inthlahchhawn dan chu hmeichhe lam zelah an chhiar. Roluahtu chu hmeichhia zel an ni a, an hnam hming pawh nute lam an pu zel a ni. An ṭawng chu Pnar a ni a, Khasi ṭawng nen a inhnaih hle. Pnars-ho chuan keimi an nei ve a, mihring sakeia chang thei thawnthu hi hman lai ata an lo sawi ṭhin a. Ki Bru Kylla Khla an ti a, an hnam sakhaw puithiam, mi ti dam thei an ni. An rin dan chuan chung mite chuan thiltihtheihna chungnung tak an nei a, mihring aṭangin ransaah emaw, thil dangah emaw an intidanglam thei a ni. Mihringin an mihringpui anchhia an lawh emaw, thiltih sual avanga sual bawiha tang tlat emaw, an pi leh pute thil tih sual avanga an tu leh faten an tawrh ang te pawh heng Ki Bru Kylla Khla puithiamte hian an thawi dam theiah an ngai (https://theshillongtimes.com/2...).
Karbi-hote pawhin mihring sakeia chang thei hi an nei ve a, Killing Chongkret an ti a, Killing hi thingtlang khaw hming a ni a, Chongkret chu mihring sakeia chang thei tihna a ni. Killing khua hi Meghalaya-a Ri Bhoi district chhunga mi a ni a, Chongkret chu sakeiah chauh ni lovin, a hmel chu savawmah leh saiah leh ramsa dangah pawh a insiam thei an ti (https://theshillongtimes.com/2...). Karbi Anglong, tun hmaa Mikir Hills kan tih ṭhinah hian a tam ber chu Hindu sakhaw betute an ni a, Kristiante hi chhiarpui hnuhnung berah chuan zaa sawmpanga vel an ni a. Karbi Anglong-a Presbyterian Kohhran chu kum 10 chhûng lai PCI Administrative Area-a a awm hnuah March 29, 2015 khân Rongkimi Presbyterian Kohhran, Diphu-ah Synod hranga awm tûrin hawn a ni ta. Karbi Anglong-ah hian Mizoram Synod Mission Board-in kum 1989 aṭang khân Mission Field a hawng a, Field Secretary paruk an awm tawh a. Kohhran puitling pawh 45 lai awmin Dân zawh kim 3,926 an awm a, member zawng zawng 6,786 an ni. Pastor Bial pariat a awm a, Presbytery pakhat-ah an awm mêk. Karbi Anglong Presbyterian Church (KAPC) hming an pu a, Missionary leh a ram mi thawktu an vaiin 133 an awm (Synod Newsletter, April 2015).
Mizo thawnthuah hian Hlawndawhthanga hi keimi kan neih lar ber a ni awm e. P.S. Dahrawkan a chanchin a sawi chu hetiang hi a ni: Hman lai hian Laizahreliena hi a awm a, fapa pathum a nei a, a upa ber chu Hlawndawhthanga a ni a, an mi lai chu Laicherhnawma a ni a, an tlum ber chu Zahrama a ni. Farnu pakhat Ngunchiangi an nei a, nula hmeltha tak leh hlaphuah thiam a ni. Ngunchiangi hmel ṭhatzia leh hla phuah a thiamzia hi Pawiho thawnthu ropui ber pakhat a la ni reng awm e. Hlawndawhthanga te unau chu inkawmngeih tak an ni a, an chak a, an felin an hmel a ṭha em em a. Nula te ngaihzawn, an khuaah chuan mi langsar leh khawsa thei ber chhung an ni thin.
Ṭum khat chu Hlawndawhthanga te chhung lo chu a kang tha lo viau mai a, nitin mang an khawh thin a. Kangvâr ni sâah chuan an tuithawl lianpui chu an khawpkham mang lo va. Nikhat chu ni a sa zual em em mai a, an tuithawla tui chu an tlak ta thuai a. An u ber Hlawndawhthanga chuan, “Tui ka zuk zawng ta’ng e, ti khan lo thawk zel rawh u,” a ti a, vauvah tui zawngin a lut ta a. A zawng a zawng ta mai a, a hmu hlei thei si lo va, a mangang hle tawh mai a. A tawpa tawpah chuan Khiangpui kawrawng chhunga tui tling sen deuh kuk a hmu ta a. Tui chu a in ta bawrh bawrh a, a in bang chu tuithawlah a thal a, a unaute tan a hawnsak a. A unaute lah chu a thang hlanin tuihal dangrovin an lo chau der mai a, a tui rawn hawn a han tulh chuan an lo harh ta a.
Hna an han thawk leh a, hawn hun hnaih lamah chuan Hlawndawhthanga tin chu a lo piang danglam a, mak ti taka an en reng lai chuan sakei tin ang mai a lo ni ta a. A unaute tin pawh chu chutiang vek chu a lo ni ta a, mak an tiin rapthlak an ti em em a; mahse, tihngaihna a awm chuang si lo va, rei lo teah sakeiah an chang ta vek mai a. Kangvârah chuan an pathum chuan an inchhaih a, an zuang ta ziai ziai mai a. Pa pakhat feh hawng hian a hmu a, “Hlawndawhthanga te unau ka um phak veleh ka hrilh ngei ngei ang,” a ti a; mahse, anni unau chu hmu lovin in a thleng ta a.
Hlawhdawnthanga te lo vauah chuan Sakhi a lo huk a, an unau thum chuan an um vat a, rang tak mai chuan an man ta nghal a. In lama haw nachang hre lovin an awm ta a, an chhungte chuan a ngaihna an hre lo va. Hlawndawhthanga te lova sakei hmutu khan an pa hnenah an thlawhlaia sakei pathum a hmuh thu chu a hrilh ta a. Tichuan, an mangan ta a, sakeiin an unau thum chuan a seh ta ni ngeiin an ring a.
Pathian zarah kan dam ang a, kar leh lamah Hlawndawhthanga chanchin hi chhunzawm kan tum ang.