
US fund tih tawpin HIV vei tam tak a nghawng dawn : UNAids chief
UNAids executive director, Winne Byanyima chuan US sorkarin foreign fund a tih tawp chuan HIV programme atana puihna a pek ṭhin pawh a huam tel a, hei hian ram hrang hranga HIV vei mi tam tak a nghawng dawn a ni, a ti.
Byanyima chuan US-in fund a tih tawp vang hian khawvel huapa HIV/Aids dona kawnga hmalaknaah nghawng pawi tak a nei dawn a, kum li chhungin HIV vei thar hi nitin mi 2,000 vel awm belhin, hemi hun chhung hian mi maktaduai ruk velin an thih phah thei dawn niin a sawi. Kum 2004 khan khawvel pumah HIV/Aids vanga thi mi mtd 2 an awm a, kawng hrang hranga a hri dona leh venna kawnga hma lak chhoh a nih hnuah kum 2023-ah chuan he hri thihpui hi mi nuai 6-ah a tlahniam hman a ni.
UNAids hotu chuan he hri hian hmeichhiate a nghawng na zual tih sawiin, US sorkar chuan fund tih tawp chungchanga thutlukna a siam tawh chu sut leh turin a ngen.
US president Donald Trump chuan January thlaa a office a luah tirh khan sorkar sum hman dante ennawn a ni dawn tih sawiin, hei vanga ram pawn lama chhawmdawlna leh puihna an pek ṭhin pawh a ti tawp rih. US sorkar hnuaia ram dang puih hna kalpuitu, US Agency for International Development (USAID) in programme hrang hrang a kalpuite pawh tih tawp a ni bawk.
US hi kum tam tak chhung HIV dona leh a veite enkawlna kawnga fund pe tam ber ram a ni a, a inpekna avang hian Byanima chuan lawmthu a sawi bawk. Mahse US-in fund a tih tawp chuan 1990s boruak, ram rethei leh harsa zawkah HIV enkawlna mumal awm loh vanga he hri kai nasa taka an pun chhoh a, mi tam takin an thihpuina ang dinhmunah khan kir leh mai a hlauhthawn thu a sawi. US-in fund a pek chu tih tlem a duh nih pawhin a tah tawlin ti se a duh thu a a sawi a, thawklehkhata a tih tawp nghal tawp chuan nghawng pawi tak a nei a ni, a ti.
World Health Organization (WHO) chuan US funding tih tawp vang hian ram pariat - Nigeria, Kenya, Lesotho, South Sudan, Burkina Faso, Mali, Haiti leh Ukraine te chuan HIV damdawi an nghei thuai dawn tih a lo sawi tawh bawk a ni.
WHO hotu Tedros Adhanom Ghebreyesus chuan HIV programme kalpui mumal theih loha a awm chuan kum 20 chhunga hmasawnna an lo neih tawhte a rawn ti chhe vek thei dawn niin sawi.