Assembly budget session ṭan a ni; Thlarau MR tihbo zel tum a ni - Governor

Mizoram State Legislative Assembly pakuana ṭhutkhawm vawi lina, budget session chu nimin khan ṭan a ni a, March 20, 2025 thleng a awh dawn. Session ṭan ní-ah hian Governor Gen. Dr Vijay Kumar Singh-a'n thu sawiin, session-a thil sawihote'n Mizoram mipui tan hmasawnna a thlen ngei a beisei thu leh, thlarau MR zawn chhuah leh tihbo chhunzawm zel tum a nih thu a sawi.

Governor hian House member-te lawmna thu leh duhsakna thu sawiin, "Budget session hi sorkar pawisa lut leh chhuak ziah lanna satliah mai a ni lo a, mipui hmakhua atana sorkar hmathlir leh ruahmannate tarlanna a nih avangin a pawimawh em em a, session chhunga kan thil sawiho leh ngaihtuahhote hian Mizoram mipui tan hmasawnna leh hlawhtlinna a thlen ngei ka beisei," a ti.

Department hrang hrang, a bikin work department-a thlarau MR-te zawn chhuah leh tihbo chhunzawm zel tum a nih thu sawiin Larsap chuan, "DPAR (ARW) chuan hemi atan hian ruahmanna ṭha tak siamin, a ṭul angin hma a la chhunzawm zel dawn," tiin a sawi.

Gen. VK Singh chuan, sorkar thuchhuah angin aikal tihbo kawngah hmalak chhunzawm zel a ni dawn tih sawiin, "Hemi thuah hian sorkar pawhin thuchhuah a siam angte chu a hlawhtlin nana hmalaknate pawh uluk takin a en zui zel dawn a ni," a ti a; December 20, 2024-a Council of Ministers-in a pawm tawh ‘Mizoram Special Voluntary Retirement Scheme, 2024 chu official gazette-a chhuah thuai a nih dawn thu a sawi bawk.

Governor hian tun sorkarin hma a lak tawhna leh hmachhawp hrang hrangte a tarlang a; a thusawia lawmthu sawina motion chu February 21, Zirtawpni-ah sawiho a ni ang.

GOVERNOR THUSAWI TLANGPUI

☑ Sorkar flagship programme 'Mizoram Bána Kaih (Handholding) Scheme' chu September 19, 2024 khan tlangzarh a ni.

☑ Bána Kaih scheme hnuaiah hian sum pûk thei dinhmuna ding lo, ṭanpuina tlemtê hmanga eizawnna kawng ṭha tak nei theite tan Chief Minister's Special Category Scheme siam a ni.

☑ Sorkar chuan thlai chi li - sawhthing, hmunphiah, aieng leh Mizo hmarchatê tan minimum support price a ruahman.

☑ Prisons department hnuaia indaih lohnate zir chiang turin September 30, 2024 khan Home Secretary kaihhruai Study Team din a ni.

☑ SASCI hnuaiah Central Jail leh district jail pasarihte sak ṭhat a ni dawn a, hna ṭan thuai tum a ni.

☑ Mizoram Home Guard volunteer-te Rifle Allowances chu Rs 100-ah tihpun a ni dawn.

☑ Mizoram Forensic Science Laboratory hi India rama lehkha hmang loa case chinfel ṭhinna hmasa ber a ni a; NDPS Act leh BNSS 187-in a phût angin ni 30 chhungin case an chingfel thei vek a, case pending an nei lo.

☑ Champhai, Mamit, Serchhip, Kolasib, Khawzawl leh Saitual district-a kut hnathawk chhungkua 55,000 sum lak luh tipung turin sik leh sa inthlak dâwl zo ruahmanna (Climate Resilience Agriculture System) chu FOCUS project hnuaiah kalpui a ni.

☑ NMEO-Oil Palm hnuaiah kum 2024-25 chhung hian ram hectare 25,00-a zauah oil palm chìn tum a ni a; Kolasib, Mamit, Lunglei, Lawngtlai leh Serchhip district-ahte hectare 1,734-a zauah oil palm chìn a ni tawh.

☑ Kum 2025-26 aṭang hian oil palm chi ṭha ṭiak West Serzawla Oil Palm Seed Garden aṭangin thar beisei a ni.

☑ State hmasawnna atana ruahmanna ṭha leh innghahna tlak zam chhuak a, hnathawhte vil zui turin September 2024 khan State Institute for Transformation din a ni.

☑ Mahni kutkawiha sumdawnna leh thil danga eizawnna bul ṭan turte’n an hlawhtlin theihna tura an mamawh sumfai pek theih nan ‘Mizoram Bána Kaih Venture Capital Fund’ ṭan thuai tum a ni.

☑ Saitual, Siaha, Lawngtlai leh Lunglei district-ahte Solid Waste Management Centre sak ṭan a ni a, urban town pangaah Solid Waste Management Centre siam turin tender chhuah mek a ni.

☑ Chawnpuiah Mizorama thil siam chhuahte chawi sang a, ei leh bara intodelhna atan leh India hnam nunphung hrang hrang chawi lar a, ram leh hnam inpumkhatna tihchakna atana ruahman PM Ekta Mall sak a ni dawn.

☑ Bana Kaih Scheme hnuaiah January 14, 2025 khan Empowering Mizoram Sports tlangzarh a ni. Olympics-a tel thei tur inkhel mite thlan a, kaihhruaia hrual ṭhat hi a thil tum ber a ni a, kum 8-15 inkar en bik an ni ang.

☑ Empowering Mizoram Sports hi public-private partnership hmanga infiamna hrang hrang zirna leh inzirtirna lama hmasawn theih nana duan a ni a, cheng nuai 250 bituk a ni.

☑ October 9, 2024 khan Mizoram Sports Incentive Cash Award 2023-24 hnuaiah infiammi mi 418 hnenah cheng nuai 110.64 sem a ni. Scheme hi siamṭhat mek a ni a, huam zau zawk leh team coach-te pawisa dawn zat tur tihpun tum a ni.

☑ Financial year lo awm turah hian district hrang hrangah hmasawnna ruhrel project 56 siam tum a ni.

☑ District thar pathum leh Aizawl South leh Vairengte tan one stop centre (OSC) pakhat ṭheuh din belh tum a ni.

☑ Mizorama chhungkaw 2,18,964 hnenah job card pek a ni tawh a, kum 2024-25 chhung hian ni 90 chhung inhlawhna pek niin, sorkar kum tawp hmain ni 100 inhlawhna pek tum a ni.

☑ Mirethei in sak ṭanpuina Pradhan Mantri Awas Yojna (Grameen) 2.0 chu September 17, 2024 khan hawn a ni a, kum 2024-25 aṭanga 2028-29 chhung hman a ni ang.

☑ PMAY-G atan hian khaw tinah surveyor ruat a ni a, March 2025 ral hmain hamṭhatna dawng turte thlan a ni ang.

☑ Industrial Training Institute (ITI)-ah trade thar - solar technician leh driver-cum-mechanics telh a ni a; drone technology leh artificial intelligence course pawh hawn tum mek a ni.

☑ MBOCWWB hnuaia hamṭhatnate tihpun a ni a, pilot scheme ‘Zirna Rûn Chawikan (Elavating Schools), 2025’ an kalpui mek.

☑ Kuminah sawhthing quintal nuai 14.87, aieng quintal 78,874.80 leh Mizo hmarchatê quintal 44,737.64 thar beisei a ni.

☑ ICT department-in online-a ILP man pek theihna software a duang a, hei hi tuna ILP payment system hman lai awm chhun a ni. Mizoram sorkar hnuaia online service hrang hrangte hmun khat aṭanga hman theihna tur single window portal pawh an duang mek.

☑ Mizoram State Data Center IT Infrastructure pawh tihchangtlun chhoh a ni a, Cloud Environment hman thuai tum a ni.

☑ Ram hectare 16-a zau châwm thei tur Groundwater Irrigation Project pali, loneitu mi 119-te'n an chhawr theih tur chu rei lo têah thawh ṭan tum a ni.

☑ Tuiphai, Tuipui leh Chite luia leiṭha luang rirâl tur venna, Anti-erosion Scheme hna ṭan thuai tum a ni.

☑ PM-USHA kaltlangin ‘Grants to Strengthen Colleges’ hnuaiah Mizorama sorkar college pali leh ‘Gender Inclusion & Equity Initiative’ hnuaiah Aizawl, Lunglei leh Mamit district tan hmalakna tur sum pekna tur (funding approval) hmuh a nih tawh.

☑ Online-a lei man chhiah pek theihna hi sorkar kum tharah chuan district zawng zawngah hman theih vek tum a ni.

☑ Sangha no indaih lohna phurûk turin sangha tihpunna (fish hatchery) Champhai leh Cooperative (ZOFISHFED) hmalakna hnuaiah hmun pathumah hawn thar tum a ni.