Written by
T. Lallawmzuala
Tahan

Lehkhabu thlirna : PHOLÊNG (Zofate hmathlir)

Lehkhabu ziaktu: Zalianthanga,Tahan

Zalianthanga lehkhabu pahnihna Pholêng a rawn chhuak thei hi ka lawmpuiin ka chhuang hle mai. Tun ṭuma a lehkhabu pawh hi, chhiar a nuamin a bengvarthlak hle. Mizoram Publication Board Thuhma ziaktu, Board President Carol VLMS Dawngkimi thuhma ṭhenkhat hi han suan lut ila; “He lehkhabu hi article hrang hrang 34 zet dah khawmna niin bengvarthlak tak te, rilrua thu ngaihtuah zui ngai tak leh tlanglawn deuh tak te a ni hlawm a. Lehkhabu chhiar manhla tak leh ngaihnawm tak a ni,” tiin. He lehkhabu ziaktu hi a nihlawh hle a, a lehkhabu hian khaw eng a hmuh theih nan Mizoram Publication Board-in an chhutsak a ni.

He lehkhabu hi phek 229 a chhah niin India pawisain cheng 200 a zawrh a ni a, Tahanah erawh k. 7000-a zawrh a ni thung. Cheng thlengna rate-a chhut chuan Tahana lei a hlawk fe zawk.

He lehkhabu hi chin pawr ka tum lova ka thiamnain a phak hek lo. Keimaha awm, thusawitu sawi a ṭhen azar ka ziak chhuak mai chauh a ni.

Thuziak a dah hmasak ber hi, ‘Mizo Bible Ṭawngkam’ a ni a, Bible hi a chhiar nasa mai ni lovin a chik a, a chhui peih bawk tih hi a lang chiang hle. Ṭhangthar zawk te tana Bible thu hriat thiam harsa deuh tur te lehlin thara an thlak danglam dan te min kawhhmuh nasa hle. Entir nan: Mt 5:15, ‘Miin khawnvar halin hrai hnuaiah an dah ngai lo’ tih chu, ‘Miin an khawnvar chhit chu khovin an khuh ngai lo’ tih te, Tirh 20:12, ‘Thlamuan namenin an thlamuang ta lo va’ tih chu, ‘An thlamuang ta em em a’ tia thlak a nih dan leh Mizo Bible lehlin tan dan thlengin min hrilh dap bawk.

Kohhran pakhat leh pakhat kan ṭawngkam hman duh dan chu sawi loh Kohhran pakhat chhunga mi te pawh kan ṭawngkam hman duh dan a inang vek kher lo a ni tih chu ‘Lalpa ṭawngṭaina’ thuziak chhiar hian a hriat theih. He thuziak hian Lalpa ṭawngṭaina lo chhuah tan dan a chhui nasa hle a, bengvarthlak leh manhla tak a ni.

Mihringte hi kan tlakna mual azirin kan ṭawng hman a dang a, kan thil lam a hrang daih bawk. Kawl phaia cheng Zofate hian Mizorama cheng Zofate thiam ve loh Mizo ṭawng hi kan thiam tam hle a ni tih chu i hriat duh chuan KAWLRAM MIZO ṬAWNG hi chhiar la, chu tah chuan, Sin Pi, A Kaih lo, Lan Siauh, Law Law Se tih te leh a dang tam tak a lo lang uar uar mai ang. A dang chu i chhiar zawm atan le!

Sayama (Zirtirtu hmeichhia tihna–Miss) Ringi’n a pa Rev. Vulchuka hriat reng nana ‘Rev. Vulchuka literary award’ a buatsaih ṭum khan, kum 2012 chhuak Myanmar Mizo chanchinbu hrang hrangin an tihchhuah thuziak ṭha bik pathum an thlan chhuah tuma runner up dinhmun hauhtu chu, ‘Welcome to chiauau’ hi a ni. Chuvang chuan he thuziak hi a ṭha lo thei lo va, chhiar a nuama a zang khai bawka chhiar loh atan chuan a uiawm mah mah.

HK Vanlalbela’n a thian kawmngeih em em, Laikunga hriat reng nan thu inziaksiak buatsaih a duh chu, Tahan, Young Mizo Literature Club-in a buaipui ta a. Thupui atan Thian ṭha thlan a ni a, chuta lawmman pakhatna a lakna thuziak ‘Ṭhian ṭha’ a rawn telh hi he lehkhabu tihlutu zinga mi a ni ngei ang.

‘Han nui leh la’ tih hi a original-ah chuan ‘Nui ve teh’ tiin a dah a. Biakkima hla ‘Han nui leh la’ (D loh D Album-a Pachhunga Khiangte sak)-in a lung a len zawk nge maw ni dawn ni a thupui a thlak a, a mawi viau mai. A enga pawh chu ni se, a chhung thu a thlak lo hlauha a lawmawm tho. He thuziak hi chanchinbu-a tihchhuah a nih tum khan Tahan parawn nih tling tak pakhat chuan, “He thuziak hi chu eng chanchin bu atan pawh, tihchhuah atana iaiawm loh a ni,” a tih kha a ni a. Sawi mai aiin a ṭha a, a chhiar lo tan hriat chi a ni lo.

A kam chhuak aṭanga mi te sawiselna leh dèuna thu tichhuak ve ngai lovin ‘Fak lo thei ka ni lo’ tih a ziak hi a ziah awm hliah hliah a ziak a ni. He thuziak chhiartute hian nunpui hram se, tih hi ka duhthusam a ni. A chhung thu hi la chhuak ila, “Kan ṭhianten thil an tihṭhat a, an tlin lohna sawi ai chuan an thil ṭha tih kha sawipui ta ila, kan hlim tlang zawk thei ang,” a tih leh, “Thih hnua infak aiin damlai ngeia infak hian lukhawng a nei zawk mah awm e,” a tih te hi a va ṭha teh lul em. Hei erawh kan hriat tel atan min hnutchhiah, “Infak derna kan tih, hmai hmachhawna infak leh infak ar ek hi a awm thei,” a tih pawh hi hriat tel a ṭha khawp mai.

Zalianthanga thuziak ka chhiar tawh zinga keimaha tla na ber chu, “TU NGE KA NIH” tih hi a ni. Hring nuna harsatna tawk mek te khai chhuahna thu ziak a nih avangin ka ngainain ka duh khawp mai. He thuziak i chhiar hun chuan i nun pawh a siam ṭha ngei ang.

Phone-a kan biak zawh apianga lawm thu min hrilh ṭhintuin “LAWM THU MAWLH HI” tih a ziak hi a inhmeh mang e. Tin, ama tuina “Ecology” a ziakte hi zir tham a tling a ni.

Mizo ṭawnga tui em emin “Mizo ṭawng mawina leh danglamna” tih min hlui hi kan nihlawh mang e. Amaha awm, a thulkhung pawh a thahnem tawh nen lehkhabu 10 meuh rawn belhin a ziak hi a rin tlakin a va ropui teh lul em! Chu mai a ni lo, “Zo hnahthlak ṭawng inlaichin dan” tih chu, thu lakna 21 meuh tar chhuaka a ziah hi zir tham a tling a ni e.

Tin, sawi kim sen a ni lo. heng bak hi chu a bu chhunga mi chhiar ve tawh mai rawh u!

- T. Lallawmzuala, Tahan