Scheme ropui: The Mizoram Bana Kaih (Handholding) Scheme hi
September ni 19, 2024 (Ningani) khan Mizoram sawrkar flagship programme 'Mizoram Bana Kaih (Handholding Scheme) chu Vanapa Hall-ah Chief Minister Pu Lalduhoma'n a tlangzarh. CM chuan, Bana Kaih Scheme chu thawk rim leh taimate tana siam a nih thu leh hmelhriat leh insawipui hmanga hmuh mai theih a nih dawn loh thu a sawi nghal bawk.
Bana Kaih Scheme hi dil duh tan https//handholdinh.mizoram.gov.in-ah dil theih a ni a, dilna lût aṭangin October 1 aṭanga November 30, 2024 chhungin ṭanpuina hmu tur (progress partner)-te thlan a ni dawn a, December 9-13, 2024 chhungin progress partner-te tan training/orientarion buatsaih a ni ang. Ṭanpuina pawisa chu January–March, 2025 chhungin pek tum a ni.
Chief Minister chuan, thawk rim, taima leh tumruhte tan Mizoram sawrkar a din dawn thu sawiin, sawrkar hmalakna dawng tur leh chang turin party induhsakna leh party-a inziah luh kher a ngai dawn lo a, party mite’n thlang loin, a thlang tur bika ruatte’n endika an thlan ṭhin dawn thu a sawi.
Bâna Kaih Scheme chu hun rei tawh tak aṭanga an suangtuah tawh ṭhin a nih thu sawiin Chief Minister chuan, bâna kaih pawha kal ṭha duh lo chu an policy-ah an tel ve loh thu sawiin, kal ṭha duh leh kaih nuamte tan policy an siam tih a sawi.
CM Pu Lalduhoma chuan, cheng nuai 50 loan pêk an tumah sawrkar chu guarantor-ah a ṭan dawn thu sawi mah se, a pung (interest) awm lo loan an sawi ṭhina kha, a loan la zawng zawng an rulhsak dawn lo a, loan rûl ṭhate chiah an rulhsak dawn thu a sawi.
He Scheme atan hian State Bank of India, Mizoram Rural Bank leh Mizoram Cooperative Apex Bank-te nen an thawh ho dawn thu leh Scheme kaltlanga loan pek tura thlante chu pek tlak hlir an nih dawn thu a sawi.
Chief Minister chuan, thlai pali–sawhthing, aieng, hmarcha leh hmunphiah lei nan sum an dah thu leh society kaltlanga lei turin ruahmanna siam a nih thu a sawi a; society chu politics tel lo, hruaitu ṭha leh mi ṭhahnemngaite kaihhruai a ni tur a ni. Thlai lei tura sawrkarin a lo puan tawhte bakah khan Kolasib leh Mamit district-ah kum 2024 chhunga buh tharte kg-ah Rs 30 zela leisak an tum thu a sawi bawk.
'Mizoram Bana Kaih (Handholding Scheme) chu hetiang hian tawi tê têin a sawi theih bawk:
1. He Scheme hi sawrkar department 16-in an kalpui ang.
2. Scheme kaltlang hian hmasâwnna tlo leh tluantling hmangin Mizoram chu ram changkâng (developed state)-ah hlân kai tum a ni.
3. Thuneitu sang (Apex Body) chu CM kaihhruai Mizoram State Policy Coordination Committee a ni a, nodal deparment chu Planning & Programme Implementation deptt a ni.
4. Pawl leh mimal tan dil theih a ni a, https//handholding.mizoram.gov.in kaltlangin online-a dil tur a ni.
5. Kut hnathawk–ran vulhtu, thil siam chhuah leh ei tur sawngbawl lam buaipuitu, mahni kutkawiha eizawnna bul ṭantute a huam.
6. Bank loan hmanga kalpui tur a ni a, loan Rs 50,00,000 thleng dil theih a nih bakah, CM Special Package Rs 1,00,000 a awm.
7. Dahkham leh guarantor hran a ngai lo a, loan rûl ṭhate loan interest sawrkarin a rûl dawn.
8. CM Special Package chu website aṭanga dilna form download hnuah Chief Minister's Office-ah thehluh tur a ni.
9. Dilnate chu hmalak tumna kaihhnawih department-in a recommend ang.
10. Loan hmu tura thlante chu Mizoram State Policy Coordination Committee-in list siamin bank-ah a thehlut ang.
11. Loan la tur zawng zawng tan training buatsaih a ni dawn a, training chhuak lo tan loan pek a ni dawn lo.
12. Loan latute chu hma an lâk dan leh loan an rulh ṭhat leh ṭhat loh dante a kaihhnawih department tina supervisory team-in an en zui dawn.
Mizoram Civil Service Association pawhin September 29, 2024 (Zirtawpni)-a an Conference vawi 48-naah thutlûkna siamin, The Mizoram Bana Kaih (Handhilding) Scheme chu ṭha an ti a, ‘Champion-pui ngei turin anmahni awmna/thawhna hmun ṭheuhvah theihtawp chhuah ni se,’ an ti. State chhunga sawrkar hnathawkah pawh service ṭha ber pawla ngaih kalkhawmin sawrkar/ministry flagship programme ṭha ti a, tihhlawhtlin a nih ngei theih nana theihtawp chhuah tuma ro an rel hi Mizoramin state sawrkar kan neih chinah rorel lai (ministry)-in mipui tana hamṭhatna thlen nana a hmanraw chhuan tawlawl/ṭha ber (flagship programme) hlen chhuah nana resolution siam hi Mizorama a vawi khatna a la ni hial mai thei. An thutlukna (resolution) hi a mawi mai ni lovin, a chhinchhiah tlak hle a, a ropui hle bawk.
He Handholding Scheme hi ram leh hnam dinchhuah nan leh CM sawi angin, rilru leh thinlung lam hmasawnna (moral reform) thlentir nan a ṭha hle dawn a ni. Israel fate’n Aigupta ram chhuahsana Kanan thlen nana kum 40 zet an hman anga Zo fate’n hnam dang, state dangte leh khawvel ram dangte awt bik lova kan awm theih nana hun, tha leh tui senga tih tak zeta beitu kan CM ruahmanna hi champion-pui tuma kan beih phawt chuan Pathian pawhin mal a sawm ngeiin a rinawm. Kan zain he kan 'Bána Kaih (Handholding) Scheme' hlawhtlin nan hian mahni phak tawk ṭheuhvah rilru leh tih tak zetin i bei ang u.
- Dr JT Vanlalngheta