KAN RAM LEH HNAM HI KAN VENHIM ṬHAT A NGAI

Mizoram kan ram la naupang tak kum 100 chuang eng emaw zat chauh hi mihring kan pung chak ve hle mai a. Tun hmaa saphovin ramri min lo khamsak leh kan pipute’n kan rama an hauhte pawh nasa fe maiin kan ṭhenawm ram leh state dangte'n min rawn ṭhiahsak nasa tawh a, tunah pawh an la duhtawk lo cheu va, duham takin kan ram min laksak an la tum cheu a nih hi. Kan ram venhim ṭhat a ngaihzia chu kan sorkarte leh mipuite pawh hian kan hrechiang hlein a lang. Chutih rualin a mipuite hi kan pung chakin tun hma ramngaw khup ṭhinte kha tunah chuan in hmun leh ramah kan ṭhiat nasa tawh hle mai a, sik leh sa te pawh a lo danglamin khua pawh a lum ve ta hle mai. In hmun tur leh eng emaw thil dang hmun tur kan lai chhe nasa tawh a, lung kan rem a, mumal tak leh plan feltak awm si lovin hma kan la a, chu chuan kan ram leilung a tinghet lo va, leimin a siam nasain chhiatna kan tawk mawlh mawlh mai a nih kha. Aizawlahte pawh hian inhnaih takin in kan sa a, tuichhe paihna mumal awm si lo, chu chuan furpui a lo thlenin chhiatna nasa tak min thlen a, a vanduaithlakin a pawi tak zet ṭhin a ni.

Sorkar lamin dante chu an han siam ve ngei a, mipuite hian kan palzut zel a. Sorkar lam lahin hmalak tak tak awm si hek lo, order khauh deuh deuhin an chhuah a, bawhzui mumal awm lo hi a awm leh nual a, a buaithlak ṭhin ngawt mai. Lirthei lah a ni telin a pung tual tual a, lirthei registration dawnah garrage neih leh neih loh check vek tur tih order an han chhuah a, check leh mumal awm si lo. Khawtlang hruaituten motor dahna nei angin an lo recommend ve mai bawk zel si a, enfiah leh awm si lovin ni tin maiin lirthei register a pung a, garrage nei mumal awm si lovin kan khawpui chhung chu motor dahna mumal nei si lo an tam a, kawngpui sirah motor kan hung thleh thluah a, kawng a tichep em em mai a nih hi. A ram mipui pawh hian lirthei neih hi mamawh em em ni si lo hian intlansiak nana kan hmang ni a lang tlat mai hi a pawi a ni. Public transport te hi tun aiin tichangkang ta ila, city bus te pawh hi hei aia te zawk leh changkang zawkte hi awm ta se; Public transport-te hi tun aia tlawm zawk leh changkang nei ila ka ti ṭhin.

City bus-a conductor-tena pawisa khawn kual chhen ngai lo hian smartcart hmangte hian tih ni ve thei tawh se; ram changkang kan entawn ta sa sa. Kea kal tamte hi hriselna a ni tih hi hrechiang ila; sapho lo kal tam takte pawh hi kein an kal nasat em hi maw. Kan ramah thisen sang, zunthlum, heart problem nei kan tam em emna chhante pawh hi kein kan kal tlem a, kan ei a tui si a, thil mawm leh thau kan ei uar si a, kan hek tulh tulh mai dawn a ni. Tuna kan awm dan hi chu mi changkangte tihdan entawna changkan tum em em, changkan tak tak la pha chiah si lo tih ang vel kan ni. Ram changkang zawkte chuan thirsakawra chuan te, kea kalte an uar leh tawh zawk. Mi changkang zawkte tih duh tawh loh hi keinin intihchangkan tumin kan lo uar ve leh mai mai ni te pawh hian a lang. Kan suangtuahna mai maiah chuan British-te khan min lo awp ta ni se, tuna Hongkong khawpui ang mai hian Aizawlte hi an chei ang em aw ka ti ṭhin. Tuna kan khawpuite chu belhchian hi dawl thlawt hek lo, mihring kan pung chak si a, in sak leh khawpui chhung plan mumal awm si lo hian a pawisa nei leh thil tithei deuh hian an duh duhin an ching let kual vel emaw tih mai tur a ni.

Kan chhehvelah kan Zo hnahthlakten harsatna an tawh nasat avangin Mizoramah an lo tlu lut a, duat takin kan lo enkawl a. Chumi remchanga hmang tawk lo awmin ruihlo, ruk ruk, tualthah a hluar zual emaw tih tur a ni ta. Tun ang hunlai chho ang renga tualthah, ruk ruk leh ruihhlo hluar hi a awm ang em aw? Raltlan chung changah pawh hian kan fimkhur a ṭul khawp mai. Kan zo hnahthlak leh kan unaute ni mah se, an khawsakna leh sei lenna a dang a, kan hmel inang mah se kan rilru a dang daih tih hi hriat a ṭul hle. Chu'ng karah chuan mi ṭha leh fel tak tak, Mizo tak te pawh an awm teuh ṭho. Kan ram chu ram dang angin Bomb leh silaia indona awm angin lang lo mah se, lang lo lamah hian indona hi a nasa a ni. Chu lang lo lama indona chuan kan ram leh hnam hi min chim mek a, ram an la duai duai mai a nih hi. Kan ṭhalai leh naupang tam tak lang lo lama indona chuan a hneh mek a, ruihhlo bawiha tang an pung a, tualthah, ruk ruk an hreh tawh hek lo. Pastor-te, doctorate hial pawh kut an thlak duh a. Mahni aia upa zahna an nei lo va, kutthlak pawh an hreh tawh lo a nih hi. Kan Mizo nunphung tlawmngaihna, aia upa zah leh mite tana hnawksak ni lo tur awm dan mawite kan kalsan mek a ni.

Tunah hian mi tam takin an lo sawi thim thuah hnih chuan min runin min tuam mek a, Khawchhak lungpui a lo lum mek a, kan mi hmasaten an lo hmuh lawk tam tak hi a lo thleng dik mek a nih hi. Mahse, chu'ng chu hlauh tur a ni lo va, chumi hlauh avanga intihhran emaw, inlakhran tur a ni lo va, inthurual takin he indona hi kan hmachhawna kan hneh ngei a ngai. Sorkar, khawtlang leh kohhrante kan ṭanrual a ṭul tak zet. Khawchhak lungpui lo lum mek te, thim thuah hnihina min tuam mekah hian kan ṭhalai leh naupang, hneh awlsam zawkte a rawn run hmasa a. Chu chuan kan ram min hneh tak tak hma leh chhiatna nasa zawk kan thlen hma hian, Pathian ṭihna leh amah hnaih chunga chu sual chu do tura Zofate hian inthuruala he indona hi hneh turin ṭan i la ang u. Thlarau lam indona hi kan ramah hian a nasa lutuk, Pathian ralthuam famkim laa inthuruala ke kan pen a ṭul ta.

- Reuben Lalnunthara Hnamte