Written by
- Lalhmangaiha Sailo
Holy Cross Bakery, 9436360275

VANGPUI KAN THLENG E

Sawrkar thar hmalakte thlirin ring kan fan âwk âwk a, ṭhahnemngai zual deuh tante phei chuan hma an la chhah lu deuh lo maw aw, tiin kan lo îp deuh zawr zawr a; rin ai tak erawh chuan hma an chhawp chho fel. Ṭan an la nasa bawk a, a lawmawmin a ropui tak zet zet a ni. Tun ai hian hmangaih leh duhsaktute thurawnte hi tê lua tih awm lovin han dawngsawng hman ṭhin phei se zawng, ‘Kalphung thar’ zet chu tiin kan dingdihlip âwk âwk ngei ang le.

Heti chung hian kut hnathawktute lam pawhin hma kan la chhah deuh lo maw tih turin sawhthing leh hmarcha atan lo kan pawm zauh phah deuh a. Kum hmasa lama kan hotute ram ṭheh dan fel tawk lo kan ti dawn nge, anni khan ram ṭha lai lai kha an zuan emaw tih turin ram an ṭheh a. Ram a kan chhiat nasat avangin kumin hian kângfîm ram nei kan tam a, lo lah chu a har phian lehnghal a. A hun takah lo kan hâl hlauh zawk a, a kâng ṭha phian a, thlai erawh kan thar ṭha phian mai thei. Hetih laia min lo sawisel sek a, in thlawhhma a khawro lutuk, hâwpkhawp pawh in thar lo ang lo ti sek lah bo lo.

Kan sawhthing a tâm ṭan ve a, Horticulutre Department hotu rual an lo thleng a. Hetia min vilpui tlat hi chuan buaipui thamte chu kan thar mahna. Hetih laia kan hmuingil leh kan hlâwk lutuk zawk ang tih hlau ni awm taka min lo thlir hi chu a ṭha lo. ‘Ramhlui zia’ ni awm tak a ni.

Kan ti nek nek a, ‘vângpui’ kan thleng dawn ta reng mai. Hnuh hrâm chu hnuhpui ai em kha chuan a ziaawm a. Fanghma tuai leh dawnfawh chenin a khat tawkin hlo chhehna thingluang sirahte lak tur a awm ta zauh zauh mai. Thlâm bul vel Sap-pangpar, Nuaithang rawng eng leh sen inpawlh tawka lo par leh Zamzo (Zo archhuang) pawh par mai turin ziktawp kau a thleng a. Thlam chhak kawng hrul chhoa Thangpuii vaimin thar tlai chi tuh pawh a kâwm leh kau a ro ṭhit ṭhet tawh a, chawhnu bun paha han keh loh chi a ni tawh lo.

Chaw fâk chhun chawlh laia chhim lam thlifim tlehin buh hnah hring dup a rawn chhêm chhawknghawlh dul dulte chu a hmuhnawmin a hlimawm tak zet zet a. A khat tawka hnuhhram thlawh hun laia hmaih palh ni ngei tur mau hnuh buh aia sang mah lo lang zauh zauhte chuan lo zawh ni min nghahhlelhtir a.

Láwm rual chaw fâk lai maian baia berul, bawkbawn, bawrhsaiabe, lêngsêr leh anthur thlak, tui tlemtê thlit hnua thlam chhuat rualrem laia chaw fûn ṭheh chunga han bun khûk vat vat maite chuan ril a tiṭâm a; chaw ei a tui a, five star hotel a ngai chuang lo. Chaw ei khama thlam namthlak ban leh chár lam bang nghenga meizial zu chunga thingpui sen, YMA no tlang khawk ngei maia han in leh zet phei chu pui tak a ni. Han hawi kual ila, vângpui lo zawh a hnai tih hriat fahranin vaua khaupui kungte pawh an hnah chu an rau ṭan ṭhit ṭhet a. Thlam châr lam Zawngkham ngawpuia dawlrêm leh rêngchal hram pawh a hriat theih a, thlam vel perhpawngte pawhin vângpui lawm turin lâmtual an chhir mâm ṭan. Khuangbai leh khuang chilrit thlengin zan thim hma hmain thlam tlaitlânah khuang an beng ṭan bawk. Heng hote’n vângpui lawma an thimhlim zai vawr (hram) ngaithla tura zan khat tal ram riah chu a tih chiin, concert ropui tak neihnaa tel ang kan ni.

GANDHI MEMORIAL H/S CHAMPHAI

GM High School, Champhai Alumni Whatsapp group aṭanga ka lo hmuh danin, kumin kum tawp lamah hian platinum jubilee an lawm dawn ni awm takin ka lo hria a. H/S ka rahna (luhna) hmasa ber, pawl 7 leh pawl 8 ka zirna sikul a ni a, tu khaw hriat mah ni suh ila, ka lung a tileng. Kum tin mai hian vângpui a lo thlen a, thingtlang lozawh thâwm a lo than tawh hi chuan GM H/S kan kal ve lai hunte min hriat chhuahtir ṭhin. Ka pawlpui leh ṭhiante zawng zawng deuh thawin mual min liamsan hnuin, hetih hun lai ngaihtuaha lung tileng ṭhintu leh kan sikul (GM H/S) min hriat chhuahtir ṭhintu tlem azawng platinum jubilee lawm nan ka’n tarlang ve teh ang.

Kum 1952-ah pawl 7 zir tura ṭhianpa J Lalhmachhuana, Khawhai nen Champhai kan han thleng chu, Champhai chu ropui kan ti teh asin. Rangva in chung leh darthlalang tukverh pawh la hmu ngai lo tan chuan damdawi in leh inspection bangla chung sen vut leh a bang thingphelte kan hmu chu ropui kan tiin kan thlek ngun teh asin.

H/S hmun tlem laih zawla pawl 7 leh pawl 8 room leh office tereuhte chauh a awm a, sikul dar erawh kan nei ring khawp mai. Indopui 2-na hun laia Tuikhiang ruama Burma rama Japan motor wheel-rim a hman ṭangkaina awm pawh hre chuang lem loa Pu Ralauva (Biakzami Pa)-te han phurh a ni a. Office varanda-ah khaiin, Pu Lalkhuma chawkidarin thir bung tubohin a vaw ṭhin a, a ring ṭhin khawp mai.

Pu Saizahawla chauh zirtirtu kan nei a, a indaihlo thin khawp mai, zing thawh veleh Kahrawt Field sir ah In a sa , a laklawh deuh tum phei hi chuan Sikul kan tantlai thin khawp mai, chuti chung chuan I.A Exam turin a inbuatsaih a ni. I.A Shillonga a exam chhung thla hnih zet chhung phei chuan Zirtirtu kan neilo a Pu te, Dr Doliana leh Pu Hmingdailova (Patea) Dahrawk SIB hotupa ten nitin an office hna pawimawh zualte an thawh zawh hnuin min rawn ho thin. Hemite pahnih GM High Sikul tana an in pekna te hi a ropuiin, hriatreng leh chawimawi an phu tak meuh meuh a ni. Chumai ala nilo, High Sikul rap chin tawh mikhual kal vel kan hmuh te hi chelh dingin ni hnih khat tal pawh class min lak sak turin kan sawm thin zuk nia.

Kan Sikul chhak lawk ah Pu Thangchuanga Componder te nupa an awm a, fa an neilo a, an hulharin an felfaia, hetih hunlaia, khawsak felfai leh changkang Pawl ni in ka hmu. VATAWK Var nupa lian zet mai Hram ring em em mai hi an vulha chhun Dar 12 a chaw an pek hun tawh hi chuan an hram ring zual emaw tih turin an kak loh loh thin, hetih hun tawh hi chuan chhun chawlh a hun e ti in kan lo za ve sek tawh thin. Sanate hi tuman bun emaw nei ve hlawm heklo i – awm pawh nise en pawh en thiamlo kan ni ta hlawm ve ang.

Kum 1952 – 53 Batch ho te kha Pawl 9 class hawn ala nihloh avang khan Govt Mizo Sikul Aizawl lamah kan chhukthla deuh zel hlawm a tun hunah mite hriat ni lemlo hlawm mahila Ex-GM High Sikul Student erawh kan la inti ve fan a, tuna la dam ka hriat tlemte Pu F Hmingthanga MCS Republic Veng, Pu C Chawngkunga Thakthing Veng, Pu J Lalhmachhuana Mission Veng leh Pu Lalhmangaiha Sailo Zotlang te hi, Platinum Jubily ah tukhawhriat tur leh tumah hriat pawh han nei hlawm dawn lemlo mahila telve ta ngawt ila, kan hlim ang nge kan mualpho mai lawng maw te ka ti mai mai a. Officer lian pui pui leh MLA, Minister hlui leh Minister nimek karah, Putar, Tianghawl kaihhruaitu neilo phei chuan kan zahpuiawmin, kan mualpho mai lawng maw tiin kan lo thlir e.

Lung erawh a lenga Vangpui boruak leh Thlasik rim lo nam tan nen, Champhaizawl Tuipui dung Suartluana HAWLHRAWK lian tak nen Champhai Nghate kan hawlh a, hawn paha KEILUNGLIAH LUI hnar thleng dawn a kan zawh leh ka vahpui Thiante R Khawbula, Lalmawia, Vawmsuala te leh Rohmingthanga te lo awm tawh lo bawk nen, Lunglengin kan han kur ang nge Hlimtakin kan han tel dawn em ni zawk ti chungin, Thangthar Ex-GM High Sikul Student la valai deuh leh chhangchhe deuh tawh te tan thlengin ka rawn CHAWKPHUL ve a ni e.

- Lalhmangaiha Sailo, Holy Cross Bakery, 9436360275