Written by
- Hausanga Hauzel

Aw Zoram, ka ngai em a che

Ka hawi vel a, in ropui leh ṭha tak tak a ngîr khup a, kawtthlerah chuan mihring an tamin an zi hut hut a. Nimahsela, kei erawh chu mal ngawih ngawiha inhriain ka lung a leng em em thung si. Zanah lah chuan thla a ên zante hian ka lunglen a zual a, awm ngaihna pawh ka hre lo a ni ber mai. Ka mikhualna ram hi phaizawl a ni a, ram zâwl duaiah hian ka thla a ngam thei lo emaw ni dawn ni, kan Zo tlang ram nuam kha ka ngai ngawih ngawih a ni ber e. Ka ṭhianpa hnam dangin Mizoram chu a chhengchhe em a, nuam a tih lohzia leh Aizawl khawpui pawh khawlai kawng a chhukchho em a, khawlai lên pawh a hahthlak a tihziate sawi ṭhin mah se la, "A nawmna i pawh ve lo a nih kha," tih mai loh chu chhan dan pawh ka thiam lo.

Kan hriat ṭheuh angin kan pi pute Zoram khawvel chu, dai vela nula thingtuah phur leh hmeichhe âwm nêm zawk ramkal te, tui chawite thengin râlin an man a, an lu an tansak a, iptepuiah ak hawin pasalṭha an inti mai ṭhin a nih kha. Chung an lu hawnte avanga chawimawina nopui dawngin, mi lu an lâm luih luih ṭhin a ni. An râlte lah chu an chipui te, chhûl khat kual vek an ni leh nghal. An mihringpui râl tia an sawi kher lo pawh, ramsa hlauhawm tak takte tualchaina hmuna khawsa an ni a, chhunah leh zanah pawh râlṭi reng rengin an khawsa a, hmeichhiate an chêp a, mipa an thu em em thung. Zu rui lungpuamte an huaisar a, a huai huai an ni emaw tih tur a ni leh nghal a. Thlahrâng leh zanvâkte hlauin zanah nunaute an ṭi dêk ṭhin. He ram hi em ni, heti em ema ram dang aṭang pawha kan ngaih ram chu ni? Eng vangin nge Zoram chu ka ngaih em em le? A eng lai ber hi nge ka ngaih chhan chu ni ber ta ang?

Hei hi ka sawi duh chu a ni. Kan pi leh pute huna chi khat, hnam khat, u leh nau vek ni si, chênna khua a dan tâk avanga khua leh khua indo mai ṭhinte, Rokunga'n, ‘Dorâl hlau rêng rênga ramṭuan nilênna’ an lo tih ram kha chu; ngaih tlak a ni lo a, pêm bosan daihna tlak ram a ni. Nimahsela, dorâl hlau reng renga ramṭuan nilenna ram chu chanchin ṭhain a rawn tiêng ta a, V Thangzama'n, ‘Kristian êng chu an lo chhi, duhaisam chu hei ngei hi,’ tiin a lo chawi ta hial a ni.

He Zoram hi a lawm kan ngaih em em chu. T Zorampela pawhin, ‘Aw Zoram, ka ngai em a che, nang lo chuan lawm a kim thei lo,’ a lo tih vawng vawng Zoram chu ni. F Rokima pawhin engtin nge he ram hi a ngaihzia a lo au chhuahpui kha? "Chhâwl ang ka uai a ni, tlangrêl dawn lo hian, ka fam tak leh aw Zoram nang ngaih vang,’ a ti thlawt asin.

Chanchin ṭha ênga Zoram khawvelah chuan chi bil leh hnam bika inlahrang tu mah kan awm lo va, kohhranah lah zai khatah lungrual takin kan lawi za a; tu mah interek hrang reng reng kan awm ngai lo. Khawvel thilah leh thlarau thila hlauhna zawng zawng a kiang vek tawh a, Suakliana'n, ‘Aw hnam zawng zawng leh chi tin ṭawng tin hi Van Lal nau ang a ṭahna Kalvari-ah an dang chuang lo ve’ a lo tih chu a takin kan chên a. Pathian fak leh chawimawiin kan zaikhawm a, kan lâm luih luih mai a ni. Zu rui hmuh tur an awm ngai lo a, ruihhloin a tihbuai tih chu a rim a râ pawh kan hre bawk si lo. Chhiat ni ṭhat niah lah chuan YMA-in rual takin min tuamhlawmin min sawngbawl leh mai

bawk si.

Chanchin ṭha êng hnuaia Zo ram khawvel chu a ralmuangin a nuam em em mai a, ‘Sem sem dam dam, ei bil thi thi’ kan ti a, ‘Thih leh ruam khatah, dam leh tlang khatah’ tiin kan nung za a. Ei leh bar kawngah chhung tinte intodelh tuma ṭan lain, hmeithai leh rethei kan inkhai chhuak zel bawk si. Heng ang reng reng hian hnam a inthurual theih dawn em ni tih hial tur a ni. Tu mahin Paite ka ni, Ralte ka ni, Hmar ka ni tiin inlak hran kan tum lo va, Mizo intiin kan lungrual em em mai a ni.

Khawvelah hian hei ang ram hi an awm chuang dawn em ni? ‘Hei ai ram nuam zawk hi awm chuangin ka ring nem maw’ tiin kan zai ṭhup ṭhup mai zawng a ni. Chuvangin, he Zoram hi chhengchhe hle mah se, kei ni Mizote chuan nuam kan tiin kan thlahlel em em mai a. Eng thil ti pawhin Zoram pawnah kal ila, kan ngai em em ṭhin a, ‘Aw Zoram, ka ngai em a che’ kan ti vawng vawng mai a lo ni.

Zoram khawvel nuam leh duhawm em em ṭhin kha tunlaiah sum leh pai duhâmna avangin, a nei nei hmelṭha tiin kan intlansiak ta a; mi chhumchhiate ṭahna ram a lo chang zo ta. Kei kei tiin, mi dang chan ai zawng zawng pawh kan hui duak duak ta mai a ni. Keiin ka neih phawt chuan mi dang chuan ngheiin thi mah se la, kan pawisa ta meuh lo nite hian a hriat ṭhin. A chhan chu, ruihhlo aṭang pawha intihhausak kan hreh tâk miah lo avangte hian. Sum hmuhna tur a nih phawt chuan kohhran leh sawrkar phal loh thil pawh ni se kan ti hreh ta lo.

Sum hmuh tumin kan phe dâwr dâwr hlawm a, ruihhlo ngaite ar pûl tur ang maiin an ṭhu hnêp hnûp a, zu ngawl veite an vâk suau suau a; tu mah lungawi reng kan awm ta lo a ni. Kohhran lah chu a hnam bil lawina tur din kan tum zel bawk si a, kan va inpumkhat lo sâwt tak em. Ngaih tlak leh thlakhleh tlak ni ṭhin Zoram kha a bo ta tial tial mai a nih hi. Ram thianghlim, lungrualna leh intodelhna ram Zoram ngei mai kha a ni ka ngaih em em chu; dam lai khawvelah hian par angin vul reng la ka va ti em, aw Zoram, ka ngai em a che.

- Hausanga Hauzel