ZPM sawrkar sum hmanna hi maw...
Vanglaini November 14, 2024 chhuaka Op/Ed phekah khan Pu Maliana, Sihphir Venghlun chuan ZPM sawrkarin sum a hman dan leh a enkawl dan chipchiar ang reng takin a rawn ziak a. Pu Maliana nen hian Congress party-ah kum 10 chuang kan lo awm dun tawh a, mi fel, mi ṭha leh mi thil chík mi a ni. A article-a a thil rawn sawite hian thil a chíkzia a tilang a, ZPM sawrkarin sum lak luh a tum dan leh a hman dante chipchiar takin a rawn tarlang a, a lawmawm khawp mai.
Hetih rual erawh chuan, opposition party nih vanga sawisèl hrim hrim tum a ni em tih hi ka ngaihtuah zui a. A chhan pawh thil dang ni lovin, a êng zawnga thil thlìr theih a nih laiin a thim lam ringawt a rawn tuipui vang a ni.
Thil tih dawn reng reng hian eng emaw sên hmasak hi a ngai vek a. Thlawhhma neih dawnin mihring thâ sèn phawt a ngai a, dawrtê siam dawn pawhin sum leh pai sèn phawt a ngai. Heti ang hi Sap ṭawng chuan ‘investment’ an ti a. Investment tel lo chuan engmah hi a tih theih loh ti ila, kan sawi sual lutukin ka ring lo.
Chief Minister Pu Lalduh-oma'n Year of Consolidation a puan hi inrenchem zawng ringawt a ni lo tih kan hriat a ngai a. Insawhngheh dawn chuan hmalakna hrang hrang neih a ngai a. Inrenchemna atana hmalakna pawimawh tak chu sum hman tihtlem hi a ni ngei a. Chutih rual chuan, sum hman tihtlemna atan sum hman phawtte a ngaih châng a awm tho bawk.
Entirna pakhat han tarlang ila. In chhung mamawh hi dawrtêa a mal tê tê (retail)-a lei chuan MRP-in kan lei a, kan mamawh reng thilte a nih chuan kan lei reng a, kan lei zawng zawng kha a hlawm anga chhùt chuan a to duh phian a ni. Chhungkaw tam zawk tan chuan heti anga lei hi a loh theih loh a, sum hlâwm chhuak tur neih loh vang a ni. A hlâwm deuh hleka sum chhuak tur nei tan chuan in chhungkhur mamawh hi a hlawma hralhtu (wholesaler) hnen aṭanga a hlâwm (box, carton, etc)-a lei hi sum renchemna a ni a, MRP aia tlawmin a lei theih a ni. A awmzia chu, a hnua sum tam zawk sen loh nan a tira sum tam deuh hlek lo sènna a ni a, investment chi khat a ni.
Tichuan, mi ṭhenkhat, ngaihtuah chiang vak loa ZPM sawrkar sum sènna lo sawiseltute hian kalphung hlui anga induhsakna vang liau liaua CM adviser eng emaw zat awm te, board hrang hranga MLA ni lem lo chairman-a daha an hlawh tihpun te, AMC/LMC corporator/councilor-te hlawh tihpunte hi ni turah an ngai a. Tute emaw hi chu induhsak vang pawh a ni thei a. Induhsak vang pawh lo ni se, tling lo chung chunga nihna pawimawh pek hi an awm pawhin a lang lo. Hei hi chu thuhran lo ni se, tuna ZPM sawrkar hnuaia nihna pawimawh tak tak pek chhuah hi ‘investment’ a ni tih kan hriat a ngai a ni.
Investment chungchangah chuan, tuialhtheia sawrkarin cess a lak hian ‘investment’ chu a tichiang angreng viau awm e. Petrol leh diesel leina aṭang hian mipuiin sawrkar chêt lak nan sum kan kan lo thawh ve a, sum leh pai pawh eng mah seng loa ‘kawng chhia’ tia phuna sawiseltu nih reng ai chuan, kawng chhiat hunahte leh mipui vantlang tana thil ṭha awm lote ngampa takin kan sawiselin kan phun thei tawh zawk dawn a, "Kan sum thawh khawm kha khaw nge a awm? Engtin nge in hman?" tiin sawrkar kan zawt tawh dawn a ni. A awmzia chu, kan tana thil ṭha atan mipuiin sawrkarah kan sum kan invest ve a ni. Thil ṭha tih tum lo sawrkar tan chuan heti anga mipui sawrkara an sum invest tir hi thil tih ngamawm lo tak a ni zawk.
Tunah hian ZPM sawrkar chuan Mizoram tan investment eng eng emaw a nei chho ta a. Tuna kan sawisel, sum hman ralna mai mai anga kan ngaihte hian rah ṭha a chhuah turah ngai ila. A chi theh/a kung phun lai a, "A ṭul lovah kan insêng nasa lutuk," emaw, "Eng kan nihpui lo vang," lo rin tih ngawt hi chu a finthlak berin a lang lo.
Kum hnih khatte han ral phawt se, tuna sawrkarin sum senga investment a neihte hian rah ṭha an chhuah leh chhuah lohte han thlir phawt ila; chutih hunah chuan a rah chhuah azirin kan sawisêlin kan fak dawn zawk a nia.
- David M Thangliana