Written by
- Zoramchhana

Mipa leh hmeichhia chauh kan awm

January 20, 2025, Thawhṭanni, India sanaa zan dar 10:30 khan Donald Trump chuan United State President ni turin rinawmna thu a tiam a nih kha.

US President thar Donald Trump-a hian lak luh a nih zawhah thu a sawi nghal a, a tih tur (policy) eng emaw zat a sawi bakah, executive order sawmriat velah hming a ziak nghal a. A thusawi zinga lar tak pakhat chu mihring nihna gender chungchang a ni.

Gender chungchangah hian Pu Trump-a chuan, "Vawiin aṭang chuan US sawrkar official policy-ah chuan mi (gender) chi hnih–mipa leh hmeichhia chiah a awm," a ti a, hei hian khawvel mipui beng a verh hle a, Mizoram thlengin sawi zui pawh a hlawh viau niin a hriat.

Donald Trump-a'n mihringah chi hnih–mipa leh hmeichhia chauh an awm thu a sawi kha ṭha ka ti hle mai a, rilruin ka lo 'Amen' ṭhuai ṭhuai a. Khami a sawi lai tak video pawh a darh nasa a, kei pawhin ṭha ka tih em avangin WhatsApp status-ah ka hmang ve hial nghe nghe.

A nih lah tak a, mihring hi chi hnih–mipa leh hmeichhia chiah kan awm a ni tih hi chatuan atana thu dik niin ka ngai a. Kan Bible-ah pawh Pathianin mihring chi hnih–mipa leh hmeichhia a siam thu kan hmu a, mipa leh hmeichhia ni lo mihring a siam thu a awm lo. Chuvangin, Pathian ringtu Kristiante tan phei chuan hei hi kan pawm dan tur a ni ang.

Tunlaiah LGBTQ (lesbian, gay, bisexual, transgender and queer) thawm a ring tial tial a, khawvela ram leh pawl tam takin mipa leh hmeichhia ni lo mihring–third gender tia an sawi ṭhinte an pawm tawh a ni. Hindu kulmûk tak tak tamna India ramah pawh an thawm a ring sâwt hle a, dan ang taka pawm duh pawl pawh an tam tawh a ni mai thei. Mahse, tun thleng hi chuan dan ang taka pawm an la ni lo va, a lawmawm tak zet a ni.

Mizoramah pawh LGBTQ hian sawi a hlawh tawh viau mai a. Hman deuh lawk khan electoral roll-ah pawh male/female ni lo, third gender anga inchhal mi pakhat a awm a, mahse, tunah chuan a awm tawh lo. A inhmuchhuak a, mipa/hmeichhia a ni tih inhriain, chu a nihna dik tak ang chuan a indah leh ta a nih a rinawm.

Nu aṭangin naute a lo piang a, Mizote chuan 'Mipa nge hmeichhia' tiin kan inzawt ṭhin. Sap ho pawhin 'A baby boy, a baby girl' tiin an sawi ṭhin a ni awm e. Mihring hi kan pian tirh hian mipa leh hmeichhiaah kan piang a, ṭhan len hnu leh puitlin hnua mipa emaw, hmeichhia emaw nih leh loh ngawt thu a awm lo va, thil theih pawh a ni lo.Mihring hi mipa leh hmeichhia ni lo a awm theih loh tih hi thu dik a ni. Mipa leh hmeichhia ni lo anga inchhal an lo awm a nih pawhin kan pawm tur a ni lo; Kristiante tan phei chuan pawm theih loh tawp a ni. Third gender pawm hi changkanna a ni lo va, rilru zau nihna pawh a ni lo tih i hria ang u.

- Zoramchhana