Thutlukna siamtu

Thutlukna siamtu nih hi pawla hotu deuh emaw tih turah kan ngai tlangpui a. Committee chairman tih turahte pawh kan dah ṭhin a, a nih pawh a ni reng a. Chairman-in emaw, hruaituin emaw thutlukna a siam dik loh chuan pawl, kohhran, khawtlang leh ram thlengin a chak lovin a chhiatphah thei bawk. Democracy awm hma, mimal lal hun lai angahte pawh khan lalte kha engkima engkim an ni a, an thutlukna siam avang khan mi mal tawrhna leh ram thlengin chhiatna leh malsawmna pawh a thleng thei ṭhin a nih kha.

Tunlai democracy hun angahte pawh mimal thiltithei leh hotute hi chuan awmzia an la nei hlein kan hre thei a. America President thuneihna pawh khuan USA mai ni lo, khawvel a nghawr nghîng thei a nih khu. Russia President Putin-a thutlukna avanga indona avang chhiatna leh thihna tam tawhziate hi a rapthlak a nih hi. Hamas hruaitute thutlukna avanga Middle East-a chhiatna leh tawrhna tam tawhziate khu. Burma ram dictator lalpa ti mai ila, Min Aung Hlaing-a thutlukna siam avanga Burma ram tawrhna rapthlakziate hi. Thutlukna dik lo avanga chhiatna thlen tam tawhzia leh thutlukna dik avanga malsawmna thleng tam tak awm tawhte hi sawi sen a ni lo.

Ram hruaitute pawhin thutlukna an siam dik loh chuan ram tan chhiatna a thleng thei a. Court hian mimal emaw, pawl ho emaw buaina chingfel turin thutlukna tam tam an siam ṭhin. Court chuan a lehlam lehlam an han zir chianga uluk taka ngaihtuahin thutlukna an siam ṭhin a; court thutlukna siam chu a tlangpuiin a ṭhain a fel viau zel a ni. Nimahsela, court meuh pawh hian mimal leh pawl hovah thutlukna siam dik loh chu an nei ve tho mai. A tuar lo turin a tuar tak te, mi thil tisual miah lo chunga thubuai rit tak han awrhtir tak maite pawh sawi tur a awm ve nawk tho mai. America President Trump-a pawhin a lal tirh rei lo te aṭangin thutlukna eng emaw zat siamin a hming a sign ta hmiah hmiah mai a. America leh khawvelin a tlukna siam chu a ṭhatpui dawn nge, a chhiatpui dawn tih chu kan thlir ho zel phawt a dawn a ni.

Chutih rualin, thutlukna siam ngam lo leh dawihzep, mi pawisawi hlau, lehlama awrduma awrsen chi hi hruaitu zingah pawh an awm tho mai. Mizote hian mi tihlawm loh, mi pawisawi hi kan hlau lutuk ni hian ka hre ṭhin; thutlukna kan siam ṭhat ngam loh avanga kan ram leh kan khawpui ngei pawhin a ṭhatpui loh hi sawi tur tam tak a awm ang.

Politics thiam nia kan hriatte hi mi tihlawm thiam, ram leh khawtlang ṭhatna aia mi lawm zawng emaw, party lawm zawng siam thiam hi em ni kan tehna ber aw ka ti ṭhin. Kan ram hruaitu ni tawhte zingah pawh an thutlukna siam avanga a tira mipuiin kan sawisel huai huai, huaisen taka keng tlang ngam, a hnua kan fak leh hle site pawh an awm tawh kha. Kan PM Modia-te pawh hi Kristiante chuan kan han sawisel viau ṭhin tak nâin, India ram tan chuan hruaitu ropui tak a ni tlat lawi si.

Trump-a pawh khuan huaisen takin a policy a keng tlang ngam a; term khatnaah tikhawpa paih thlak a ni a. Han chawr chhuak leh thei tur pawha ngaih loh kha a rawn tling nawn leh mai si a, khawvel mak tih a hlawh a ni. Chutah a policy chu a ngai reng a, a kalpui ṭan ta rep rep mai a nih khu. America ram a hmangaih a, Pathian a ring tlat bawk a, ti khawpa sawisel leh dem hlawh si khu, mak takin a rawn dingchhuak leh thei tlat.

Kan ram hruaitute pawh hian mi sawisel leh dem hlau ngawt lo leh, party tihlawm loh hlau ngawt lo va, ramin a ṭhatpui tur nia an hriatah chuan nghet takin thutlukna siamin keng tlang bur mai se la, chu chuan kan ram hi hmasawnnaah min hruai ngei ang.

Thutlukna siamtu hi hruaitute chauh an ni lo, mi tin mai hian kan nunah thutlukna fel tak kan siam thei vek a, thutlukna siamtu kan ni vek bawk. Tlangval pakhat chu a pheikhawk duh zawng a order tumin pheikhawk siamtu hnenah a kal a, chu pheikhawk siamtu chuan a pheikhawk siamte a lo kawhhmuh a. Ani chuan a’n en vel a, a chhip bial chu mawi a ti em em a, a chhip zum an hmuh leh chuan a duh leh em em bawk si. Duh thlangin a buai buai a; pheikhawk siamtu chuan thutlukna siam nan ni hnih hun a pe a. Ani chu a han inngaihtuah a, a duh ve ve bawk si a, thutlukna a siam hlei thei lo va. Pheikhawk siamtu mangang chuan pheikhawk thar chu a siam a, a thawn phei ta a. Pakhat a chip zum, pakhat a chhip biala siamin a pe ta a. Chu tlangval chuan an en chuan a lehlam chhîp a zum a, a lehlam chhîp a bial thung a. Bun ngaihna a awm ta lo. Chuta ṭang chuan a harhchhuak ta a, thutluna siam a pawimawhzia a hriat phah ta a ni. Mi tam tak chu kan buaina chu hei hi a ni a, thutlukna fel tak kan siam mai thei lo hian kan nun a tibuai ṭhin. Rinna kawngah pawh thutlukna kan siam thei lo hian kan nunah buaina a thlen a, min tibuai ṭhin a ni.

Tin, thinrim laia thutlukna siam hi a ṭha lo khawp mai. Loneitu pakhat chu nupui nei hlim a ni a, an chhungkaw hmakhua ngaihtuahin ram dangah inhlawhin hunrei tak a kal bo va. A haw leh zan chuan hlim takin a nupui hmuh tumin a haw a, an in a thlen dawn chuan tukverhah chuan a nupui leh tleirawl pakhat inkuah lai hi a va hmu ta a. A thinrim chuan tlan luha an pahniha thah nghal mai a duh a; mahse, thinrim laia thutlukna siam chu duh lovin , a tuk zingah a va haw ta zawk a. A nupui chuan hlim taka lo lawmin a lo pawm a, ani chuan a nupui chu nam sawnin, “Nizan ka lo haw laia tukverha ka rawn hmuh che a, tu nge tleirawl i kuah kha? Min lo rinawm lohsan em ni?“ tiin thinrim deuhin a zawt a. A nupui chuan hlim taka nuih chungin, “I fapa, kan fapa ngei a nih kha. I kal hnu khan nau ka pai tih ka hre chhuak a, inhriattir ngaihna a awm loh bakah, i inhlawhnate ka tibuai zo vang tih hlauvin engmah hrilh duh ta lo che a, tunah chuan kum 15 lai a lo ni tawh,” a lo ti ta mai a. An chhungkua chu an va hlim em! Kha pa khan zanah khan a thinrim laiin thutlukna lo siam se chuan an chhungkaw tan chhiatna a thleng dawn a ni.

Nula tlangvalte pawh hian duh an ngah luattuk a, an hmuh hnuhnun apiang an duh chuan an buai ting mai dawn a. Nupui pasal thuah pawh thutlukna kan siam dik loh avangin kan buai kan buai hlawm a nih hi maw. Kan nun kawng zawh turah pawh hian thutlukna siamtu chu keimah ka ni a, ka nun kawng atana ka zawh tur chu fel takin thutlukna ka siam a ngai. Ka drugs tih ṭhin te, ka zu in te, ka zial zuk ṭhinte ti tawh lo tura fel taka thutlukna ka siam chuan chu chuan min thunun dawn a ni.

Prayer Mountain-ah hian kum 10 chuan drugs lo ti tawh, thutlukna fel tak siama sim tuma chaw ngheia ṭawngṭaia rawn riak tlangval pahnih chuan an sim hlen dêr a ni. He zawhna hi i inzâwt fo ṭhin ang u. ‘Isua’n engtin nge a tih ang?’ tih hi. Lalpa aw i ngaithla ang u.

Ka duhthlanna hi ka pe,

Ii taah chantîr ang che;

Thinlung i hnênah ka hlân,

I chênna atân nei la.

Mi dangte’n kan thutlûkna azirin ringtu tak kan nih leh nih loh an hre thei a. Kan nun kawng zawh mekah pawh hian thutlukna kan siam dik leh dik loh hian kan dam chhung atana kan nawmsakna tur leh chhiatna tur min thlen ṭhin a ni. Chuvangin, Pathian râwn chungin ngaihtuahna fim tak hmangin thutlukna siam ṭhin ang che.

- Reuben Lalnunthara Hnamte