Second Generation Politician
Khawvela thil inthlak danglam sawina atana kum sang bi (millennial) hman hun lai te, kum za bi (centenial) hman hun lai te, kum sawm bi (decadal) hman hun lai te an liam zel a. Tunlai hruaitu ropui leh ṭha, thiltitheite chuan an ram hmasawn dan enna atan ni (day) an chhiar ta. India hruaitu ropui leh lar Narendra Modi te, US hruaitu ropui Donald Trump leh hruaitu dang dangte chuan ni tina an hnathawh an chhiar a. Ni tinin chanchibumite an hmachhawn a, ram tana an hnathawhnaah nimin chu thil hlui an chang a, an hmachhawp an hlen chanchin sawi sen loh ni tin an nei ta mai a nih hi.
Kan ram zim têah pawh thil inthlak danglam a nasa ta hle mai. Lo lam hnathawktute hnathawh thuam a danglam a, chaw fûn dan chenin a danglam ta. Ei leh in kan lak dan te, kan khawsak phung a danglam nasa ve tawh hle mai. Hetih lai hian, kan rama thil inthlak danglam thei lo leh hmasawn thei lo ber chu politician-te hi an ni awm e. District council leh UT hun laia kan poltician-te nungchang leh quality kha kan la kalsan hleithei lo. Ram hruaitu nihnaa rilru puthmang, Assembly House-a nungchang leh ṭawngkam hman dan, kan nih chhan (reason) hi a danglam hleithei tehchiam lo. Káa bumna thusawi a, a taka mahni leh chhungkhat, ṭhian hnai zualte tana inhai vûr char char hi kan purpose a la ni berin a lang. House-a thusawi dan kalhmangah phei chuan UT hun lai speech rawngkai a la tam ber. Kan MLA ṭhenkhatte phei hi chu UT hun laia kan hruaitu smart pawl tluk zo lo an awm nual mai. Ṭhangthar deuh zawk, generation thar tura kan beisei deuhte pawh rei lo têah ze hlui leh mâwl zawkin a hneh zel rih.
Tun session hnuhnung bera Pu TBC Lalvenchunga leh Pu Lalnghinglova Hmar te thusawi khan he thu ziah duhna rilru hi min siam a. Kan Opposition Leader smartness hian 2nd generation politician beiseina min siam lo thei lo. Home Minister cool raih mai leh a ṭawngkam dam raih, a dinnaah a ding nghet tih hriat ngawih ngawih maite hian thla a timuang a. Kan lady lagislator-te speech ngaihnawm leh smart zet maite han ngaihthlak hian, kan mipa tleirawl ho drugs overdose-in thi mawlh mawlh mah se, rorelnaa hmeichhiate rintlakzia a tilang chiang e. Ṭawngkam thiam deuh zul mai, eng emaw ti fin fina fing, an ṭawngkam thiamna leh finna ram tana chhawr tlak ni lawi si lo, mahni lenna tur tawk sât kaw thiam ang reng tak si, mi dangte pir thiam ang reng tak MLA pali panga velin session boruak an la thunun rih erawhin mit a tikhamin beng a tikham viau mai.
Kan ram hruaitu tam takte’n poltics an hriat thiam dan hi district council hun lai politics aṭanga pen khat tala hmasawnpui a châkawm tawh hle mai. Sorkar kalpui dana an zei leh zei loh, thawk leh khata thil an tihdanglam duak duak theih leh theih loh te chu thu hran ni se, ZPM party lo chuak hian kan politics hi nasa takin a thlak danglam ni ngei chuan a lang. Politician chher chhuahna pawl awm sa aṭanga rawn pên lut ni lem lo, mahni eizawnna kawnga taihmak leh tumruh vanga mi hlawhtling te, social activist-te leh entrepreneur hlawhtling te, sports lama mi hlawhtlingte an rawn pên lut hian kan poltics a rawn thlak danglam ṭan mek niin a lang a; hei hi thil lawmawm tak a ni. Kan ram economy an chawi kang duai duai rih lo a nih pawhin, kan tangka báwma awmsa hi chu a him rih a ni awm e. Anni angho aṭang hian kan ram hian politician chhuan thar kan kai theih a beiseiawm ta hial mai.
Tuna kan sorkar hrawn laiin a thupui ber ‘Kalphung thar’ hi kan mamawhna a lian hle mai a. Mahni awmna hmun leh mahni hriatna zawn ṭheuh aṭanga tehin kan mamawh a khaikhawm ṭha hle. Thingtlang lo neitute tehna aṭangin a ṭulin a ṭul a, sorkar office-a thawkte’n a mamawhin kan mamawh a, kan zirna inin a mamawh hliah hliah a, kan sumdawnna (market)-in a mamawh a, kan politics hriatthiam dan te, sorkar kan hriatthiam dan te, kan sakhua thleng pawhin kan mamawh em em mai a nih hi. MLA fund kan hriatthiam danah ringawt pawh hian kalphung thar kan mamawh vel vek a ni ber; party worker-te hlawh tur emaw kan ti ringawt te pawh hi a fuh lo deuh!
Sorkar ropuite’n an khawvel hmachhawn, an indona hmachhawn tur a hautak dan azirin an indo thlawhnate an tichangkang zel a. 4th Generation fighter kha ṭha hle emaw tih laiin, 5th generation a lo chhuak a, 5th generation phei chu a generation a rei loh hmel hle, kan hre ve dawn ṭan chuah a, 6th generation an sawi ri leh der tawh mai a nih hi.
Kan ramah UT silai hmuh tur a awm tawh loh laia UT politics kan kalsan hleithei lo hi a buaithlak hle. Politics khel ball leh a kheltiang thar, player thar kan mamawh ta. Zu leh BJP inhlauhsiak politics aṭang hian ṭhanharh a chakawm. India ram a inlumlet nasa em em a, politics-ah ṭhang an thar suau suau mai. Hlêp ruk dan kawng sial thiam loh hmel tak tak, in hmun pakhat duh tawk hmel tak tak, hriat tam hmel tak tak, ram hmangaih hmel thar an lo chhuak ta sung sung mai a nih hi.
Hetih lai hian, kan politician ṭhenkhatte nungchang te, Assembly House-a an che vel te, an tuipui leh an mit an lênna lam, an thiam zawng en hian, 1st generation bak kan la pêl lo tih a hriat theih a, raltiang kai kan ngai tih a chiang e. 2nd generation politician kan mamawh ve ta hle mai.
- Rev. Jh. Za Hluna (Paula Pu)