Mizoram State University thlir lawkna tawi
Kan hriat angin kumin 2025 budget session-ah khan The Mizoram State University Bill, 2025 chu lungrual taka pass a a ni a, tunah Act ṭha tak kan lo nei ta, a lawmawm hle. Chutih rual erawh chuan, kan state-in sum leh pai kan neih loh dan ngaihtuahin a huphurhawm ru hle thung, neih loh theih lah ni si lo. A changtu minister, mi thiam M.Com. gold medalist leh Kristian chhungkua aṭanga sei lian ni bawk Dr Mathlantea hi chuan a enkawl hneh hle ang tih chu a hriat a, kan ring tawk hle. Chutih lai chuan, sum a mamawh tam turzia leh mihring lama ngaihtuahin keini ang pakla hisapah chuan la huphurhpuiawm tak tho chu a ni! College ṭhenkhat cluster-a dah emaw, college awm saa post graduate zir theihna hawnga kalpui emaw chuan ṭha takin a tih ve theih mai ang. Delhi University pawh a ṭhat thawkhat viau hi maw le, hunin a liampui tamte hi a ngai ve bawk a.
J. Thankima College, Bawngkawn kan din hnu lawk khan mi thiam pakhat chuan Lalhmingthanga College, Durtlang nena Aizawl North College-a chhûn luh a ṭhat thu min lo kamkeu va. Mahse, pakhat zawk nuai bovin kan college chu Pathian zarah grade ṭha tak neiin tun thleng hian tluang takin a la kal zel rih chu a nih hi. Khatiang deuh khan state versity ṭha nei tur chuan hma sawn zawk nan college ṭhenkhat an la chêt chhuah a la ngai mai thei a ni. Central university ni lo mah se, a tir lamah tal hi chuan Sawrkar Laipui pawh hi hun eng emaw chen chu a pawimawh zual bîk atan chauh pawh min chhawmdâwl tura ngen pawh a ṭha mai thei; bei nge sei rûn dung! State university ṭha neih hi kan zaa hmakhua leh mawhphurhna a nih avangin kan ṭan rual ṭhat a ngai hle dawn a ni. Tun leh nakina ṭhangthar lo awm zel turte hamṭhat nan, political party lamah pawh rorel lai leh eptu tia thliar hrang lova ṭan rual a ngai dawn a ni.
Mizoram University (central versity) neih nana thil pawimawh sawi hona Shillong-a kum 1996-a neih kha ka chhim ve a, Vanglaini chanchinbuah ka lo ziak ve tawh bawk. Duhthusam angin MZU ṭha tak kan lo nei ta, a lawmawm hle; mahse, a pamhmai leh dawn si. A hminga MA (Political Science) ka zawhna Osmania University, Hyderabad pawh India rama university ranking an tihchhuah pakhatah chuan a khûm a ni.
State varsity neih ngei a ngai si a, cluster a ni emaw, ni lo emawin kawng ro danglam tak a su lêm lo vang a. Entin nge state versity ṭha chu kan neih ang tih hi zawhna pawimawh hmasa leh thil dang zawng zawng vir velna lai a ni.
Gauhati University khu state university a ni. NEHU pian hma leh MZU pian hma zawnga Mizoram aṭanga MA an zirna ṭhin a ni a, a chhe lo hle a ni ang, mi thiam tak tak kan ngah êm mai. State versity chu state dan siam pawl (legislature)-in dan 'statitutory law' a siam aṭanga lo zi chhuak a ni a, sawrkar leh sawrkar chanvea (quasi govt) hna, private sector leh mahnia ei zawnna hna zawn nan India ram chhûnga pawm vek a ni ang. Amaherawhchu, foreign university zawng zawngah erawh chuan 100%-in an pawm ngei ang kan ti thei lo. Prof. Siamkima kha BA (Eng.) Hons zawh hnu khan USA Versity of Illinoise-ah MA (Eng.Lit.) zir zawm a tum khan a lo theih loh va, tichuan, Gauhati University-ah MA a zo leh phawt a, Illinoise-ah MA (Eng.Lit.) a zir thei chauh a ni. Mahse, hei hi kan state versity hlutna tihniamtu tura ngaih tur erawh chu a ni lo; a thu a hrang deuh.
Mizoram state versity ṭha neih nana pawimawh nia ka hriat ṭhenkhat zinga pahnih khat emaw chauh han sawi ila. Zirtirtu tur hi, a bikin post graduate zirtirtu atan college-a lo thawk sate la lovin, mi thar, a lo berah zirtirtu ni thei china ngaih, eg. NET & etc nei an nih phawt chuan lak ni thei se. Tin, zirtirtu indaih loh a awm changin stream khat chhung, course khat chhûnga unit dangte la thei vek tura buatsaih ni bawk se, hemi tihlawhtling tur hian rules hran siam pawh a ṭul maithei. Unit dang dangte zirtir thei ṭhah zirtirtu neih tur tihna a ni. Kan thu sawi tih fiah nan MA Political Science (Reg) entirna tlem Osmania University aṭangin entirna lo siam ila:
SEMESTER-I
Western Political Thought–I 100
International Relations–I 100
Indian Political System
Political Sociology 100
South Asian Studies 100
Political Idiologies 100
Regional Organisations
Seminar (20+15=25)
Total = 525
SEMESTER–II
Western Political Thought–II 100
International Relations–II 100
Indian Political Process 100
Political Economy 100
Peace & Conflict Studies
Panchati Raj In India 100
International Law
Seminar (15+10=25)
Total = 525
SEMESTER–III
Ancient & Medieval Indian Thought 100
Govt and Politics of Telengana 100
India's Foreign Policy 100
Elective (Out of the course will be offered)
Policy Studies
Women's Studies
Elective (Out of the Couse will be offered)
Social Movement in India
Security Studies
Seminar (15+10=25)
Total = 525
SEMESTER-IV
Indian Political Thought–II 100
Indian Foreign Policy 100
Research Methods for Political Science 100
One of the courses will be offered.
Human Rights 100
Global Environmental Politics
One of the courses will be offered
Administrative Theories & Concepts
Ambedkar Studies
Project work in lieu of (405)
Total = 525
Tichuan, semester 1 chauhva unit-te hi i'n tar lang bawk teh ang:
Unit 1: Introduction to Pol. Thought:
Pol. Thought
Pol. Philosophy and Pol. Theory
Interpretative Theory
Unit 11: Greek Political Thought:
Plato–Justice and Ideal State.
Aristotle: Theory of Form and Theory of State.
Beginnings of Modern Pol. Thought.
Church–State Controversy;
Renaissance and Humanism;
Mechiavelli- Human Nature and State.
Social Contract Theory:
Hobbes–Individualism and Absolutism;
Locke–Natural Rights and Property;
Rousseau–General Will and Popular Democracy
Utilitarianism: Bentham– Utilitarianism;
J.S. Mill–On Liberty,
Representative Government.
A chunga unit kan han tarlanahte khian semester khatna Western Political Thought zirtirtute hian rokhawlhna avanga zirtirtu tu emaw awm loh lai hnawh khat thei turin (class ruak awm lo turin), ṭha taka unit khat chhûnga mite zirtir thei turin an inbuatsaih vek tur a ni ang. Tichuan, teaching faculty an ṭhat phawt chuan zirna in ṭha kan nei dawn tihna a lo ni mai dawn a ni. An mark put zat kan han tarlang nâin, a vaia an tihlan loh avangin total pawh a dik lo mai thei. Ziak loh dan a awm emaw, tarlan kim vek ṭul lo an ti emawah ngai ila. Kan sawi tum tihchian nan course tlem azâwng kan han tar chhuak mai a ni e.
State university kan neih hunah Osmania University tih ang hian internal mark hi 25 ni lovin 20 tih ni thei se a ṭhat zâwk ka ring bawk.
Eng pawh tawng ila, Chief Minister Pu Lalduhawma hi university hotu ber chancellor a ni dawn a, kawng hrang hrang ngaihtuahin thla a muang hle. State university tichhetua an puh ṭhin chu zirtirtu leh staff dangte lak (recruitment) a fair tluan lo ṭhin nia sawi hi a ni. Kan state-ah erawh chuan Pu Lalduhawma chancellor a ni ang a, a awm chhûng chuan political corruption leh nepotism awm lo tura ngaih a ni. Central versity pawh ni se, library, teaching facility, research stipend atana senso, laborarory, adt bakah hi chuan versity nen hian inthlau viau tura ngaih tur pawh a ni lo.
Versity ṭhat leh ṭhat loh chu a neitu keini Zo fate kutah a innghat ang. Mi thiam dik leh tawhhriat ngah Super CM kan nei a, kan ṭawiâwm ṭhat phawt chuan India rama state versity ṭha berah kan chhuah thei a ni. Pathian leh ram kan hmangaih phawt chuan Professor Emeritus te, khawvel ram dang university-tea visiting fellow ni theite kan kat nuk tawh dawn a ni. Library phei chu college kan neih sahote hian an nei ṭha tlangpui bawk si.
Heta ka ziah lan tel loh rilrua la pai ka nei a, heta sawi vek sen a nih loh bakah, hriat zawng zawng sawi vek hi a ṭha kher lo thei e.
-Dr J.T.Vanlalngheta, Ziak Mi Rûn.