Inkahhai neih a ni ta

Kan hriat angin India leh Pakistan chuan inkahhai (ceasefire) neih remtiin, May 10, 2025 tlai dar 5:30 khan an puang ta a ni a. Ram pahnih aiawhte hi US President Donald Trump-a hmalakna anga inbiain, inkahhai puangin, inbeihna chu an titawp ta rih a. Heti chung hian ramria a khât tawka silai puak thawm hriat tur erawh a la awm zui bawk.

Ka lo sawi tawh angina, Pakistan hian rawlrâla chet leh terrorist-ho hmanga nunkhaw nuam lova India siam bak chu thapui thawha indo tak takah chuan India hi a cho tawh lo ang tih hi ka rin dan a la ni reng a. Tun ṭumah pawh hian Pakistan chuan a tawp thlen ṭhak ngam ni âwm tak leh ram dangte ngaiha â nih pawh pawisa zo lovin nuclear bomb a hman nghal mai tur thuin a invaupum vel kha a ni a. Eng ang pawhin indo se, nuclear ralthuam hi chu tu tan mah han hman mai mai chi hi a nih loh avangin Pakistan pawh hian a hman loh turzia chu, nuclear nei ramte bawk hi a hre chiangtu an ni. India pawh hian indo mah se Pakistan hian a hman mai loh turzia a hre chiang a, a tîm phah chuang hauh lo va, Pakistan nuclear thuhrukna nia a hriat a bei hmiah mai chu a ni kha. Pakistan chu khawvel hmaah a mualpho kan ti thei ang.

India leh Pakistan hi an indo fo tawh avangin tu nge an nih chu an inhre chiang ve ve tawh hle a. Chuvang chuan, Pakistan sipaite hi chuan India sipaite hi chu an ngam loh en laklawh tawh avangin han indo bawk ṭhin mah se, India sipai huhâng hian an thâuah a man tlat tawh niin a lang. Kan sawi tawh angina, sawrkar sipaite pawh hi mihringin ngam loh zawng kan nei ang tho hian, ngam loh zawng riau hi an nei ve hrim hrim a. An ram ngam loh zawng sipaite lakah hi chuan an ṭang tak tak thei lo va, hnungtawlh hi an sam bik riau ṭhin. A huai zawk sipaite lah khaw lian zawk tlangvalte’n khaw tê zawk tlangvalte chu zuam sa loha an zuam ang tho hian an nuthûri zuam a; cho takin an bawh bawrh bawrh ngam tawh mai si a, a áwm nêm zawk tan chuan a tawrhhlelhawm em em ṭhin a ni.

Hemi hlimthla chu 1971 Indo Pak War-ah chiang taka a lan tawh kha. Khami ṭum pawh khan India dopuitu Bhutan army-te hlei hlei khan Pakistan sipaite chu an ngam a, bawh pawh bawk ṭha duh lovin an bawh ruak ruak mai a, an thih phah ṭeuh nghe nghe kha a ni a. India sipaite’n Pakistan sipaite an zuam dan hi chu ngeiawm tak zawk a ni ṭhin âwm e.

Hetiang a nih lai hian China sipaite chuan India sipaite chu an zuam ve leh em em thung bawk a. Chuvangin, India chu China sawrkar lakah chuan tuna India laka Pakistan chan tho hi a chan a nih ve leh avangin, indo hi pumpelh hrâm dan zawngtu zawkah a ṭang ve leh thung ṭhin. Amaherawhchu, India leh China inlen hleih dan hi chu Pakistan leh India inlen hleih dan ang em em hi chu a nih loh deuh avangin Pakistan-in India a cho loh rukna ai chuan India-in China a cho loh rûkna chu a ziaawm deuh mahna le. Mahse, khawvel ram tê zawkte pawh hian ram lian zawkte’n an nuthûri zuam lutuka an palzût bik loh nan hlau bik hauh lo anga lan a, indo cho zek zek anga lan hi ṭul an ti ve tlat tho ṭhin.

Tun hma deuh khan Arunachal-a China border-a India sipai duty ṭhin pakhat chuan, China sipaite’n India sipai an ngam dan hetiang hian a sawi:

"Keini lam chuan China sipaiin silai an hmeh puah hlek chuan bunker leh trench khurah kan zuang lut thuai ṭhin a. Keini lamin China sipai vau nana silai kan hmeh puah ve chuan China sipai-ho chuan engahmah an ngai lo va, hre lo ang hmiahin an awm a, an kal ngaiin an kal hmiah hmiah mai a. Kan petrolling kalte hi China sipai-hovin hei bak chu kal suh u, tia min lo dan chuan kan lêt leh mai a. China sipai-ho chu an kal kan phal loh china kan lo dante hian an kal tumna an ṭhulh chuang lo, an kal lui hmiah hmiah tho zel. Keini lamin aurinnain kan vau a, 'India hi 1962 ang reng turah ngai suh, tunah chuan India hi China aiin a ropui zawk,' titein kan vau dum dum a. Anni lam chuan min vau ve ngai lo reng reng a, an tih tum erawh kan thu avangin an ṭhulh duh chuang rêng rêng lo," tia a sawi ka hriat khan, ram pahnih sipaite inen danah thu a sawi thui hlein ka hre ṭhin.

Heng ka sawi chhan chu, a chunga ka sawi tâk, sipaite hian indo thuah chuan an khingpui ramte zuam zawng leh zuam loh zawng an nei a; an zuam zawng ram sipaite an bawh bawrh bawrh laiin, an zuam loh zawng ram sipaite hmaah erawh tawlh an inring ru rân ṭhin tih ka lo sawi tawh tichiangtu atan maia sawi ka ni. India sipaite’n China sipaite an la hlau reng e, ka tihna erawh a ni lo a; mahse, Pakistan sipai hmachhawn ai chuan China sipai hmachhawn chu an la hreh zawk renga ka la rin deuh thu ka'n sawi kual vel mai mai a ni e.

- PC Hmangaihzauva