Written by
- HT Hmingliana

AIZAWL KHAWPUI TRAFFIC LEH VENG CHHUNG TUI LUANKAWR

Sawrkarin tourism lama hma kan sawn theih nan theihtawpa hma a lak mek laiin, July 29, 2025-a chhuak Vanglaini-in a tarlan angin, Mizoramah state pawn leh ram dang aṭanga khual zin an pung nasa hle a, thil lawmawm tak a ni. Hei baka lawmna tizualtu chu, kan ram rawn tlawhtu hnam dangte hian an YouTube channel-a Mizoram an tlawhna video an pho chhuah reng rengah a chhe zawnga comment an awm mang hauh lo mai hi a ni. Aizawl nuam an tihzia te, mawi an tih thute leh mihring an felzia te, zinna atana hmun him ber a nihziate an sawi nasa hlawm hle. Hetiang a nih chuan, kan ram hian tlawhtu a ngah ve tawlh tawlh dawn ni pawhin a ngaih theih ang.

Hetih mek lai hian, kan traffic tâwt lutuk leh kan tui luankawr ṭawp lutuk hian rilru a kap nasa hle thung. Ram dang mite’n nuam an tih em em khawpui hian traffic tâwt lutuk vanga che hlei thei lova awm a hlat tawh hauh lo. Chutiang bawkin, kan in bul kawr ṭawp lutuk hian kan hriselna a khawih mai bakah, ram dang mite hmuhah pawh zahna kâwnah min la dintir fo thei a ni.

TRAFFIC CHUNGCHANG

Traffic tâwt ziaawm theih nan mi tam takin rawtna chi hrang hrang an siam tawh a; sawrkar pawhin ruahmanna chi hrang hrang siamin, kawngpui siam belh (lei hnuai kawng)-te leh ropeway siamte a tintuah mek a, thil lawmawm tak a ni. Amaherawhchu, traffic jam chhan ber zawk chu, lirthei tam hrim hrim vang ai mahin, kawng sira lirthei ding tam lutuk vang zawk niin a lang. Ropeway leh kawngpuite pawh siam belh nual mah ila, tun ang renga kan lirtheite kawng sira kan dah dul reng chuan traffic jam hian ziaawm tak tak ni a nei thei dawn lo. Hei vang hian, kawng sira lirthei dahte thenfai dan tur a rang thei ang bera ngaihtuah a ngai a ni.

Traffic tâwt ziaawm theih nana rawtna

AMC-in hot zone a tih mai, tlangdung kawngpui kamahte hian a khat mawi tawkin multi level car parking (Secretariat main building bula sak ang chi khu) sak ni se, chung hmunahte chauh lo chuan lirthei park phal loh tawp ni se. Kawng zau remchang lai hmun tlem thei ang berah chauh dropping zone siam ni se.

Multi level car parking (MLCP) sa tur hian sawrkar ram awm sa mai bakah, mimal ram/in ding lai mek lei sakte a ngaih ngei dawn avangin sawrkar tan pawh thil namailo tak a ni ngei ang. Amaherawhchu, Aizawl khawpuiin a mamawhzia hriain hei hi chu tih theih mai a nih a rinawm. Sawrkar hmasain Parking House Support Scheme (PAHOSS) a tih anga mimal kuta sum pe mai lovin, sawrkar ngeiin a bul aṭanga a tawp thlengin mawh la se. MLCP pakhat sak nan ngawt pawh hian sum tam tak sen a ngaih dawn avangin, ṭum khata tam tak sak theih a ni lo mai thei a, a tahtawl te tea sa turin budget-ah dah ni se, emaw, sak zawh a nih hunah sawrkar tan sum tam tak lak luh theihna tur a nih ve tho dawn avangin loan puk chawp pawha tih mai theih a ni ang. Loan rulhna pawh eng emaw zat chu amah leh a mah a intum thei dawn a ni.

He thil ṭhat em emna tur chu, traffic jam a tihziaawm mai bakah kein kan kal tam phah dawn a ni. Aizawla cheng tam zawkte hi exer lak tam mamawh tak tak ni chung siin, ṭhenkhatte phei hi chu kea kal ringawt pawh ngeiawm khawpa peih lo kan ni. Kan kal duhna bul chêt thlengin lirtheia kal kan tum a, rem leh rem lovin lirthei kan park a, chu chuan traffic a ti-jam nasa hle ṭhin. MLCP kan neih a, chutah chauh lirthei kan dah chuan kawngpui a lo zau ang a, kea kal pawh a nuam deuh tawh ang a, kan peih emaw peih lo emaw, a hma ai chuan kein kan kal tam phah ngei ngei ang.

MLCP sakna tur hmun tlemte han rawt chhin ila

Hmun I: Dak Inpui bul, Venghlui aṭanga kawng rawn chhuak chho sir, AR chhuahsan ram chhung chinah. Treasury Square parking area leh SBI Main Office tual parking area inkara ding zawng zawngte a suan luh theih ang.

Hmun II: AR chhuahsan ram tawp, Saron Veng aṭanga kawng rawn chhuak chho sirah. Hetah hian AR mandir bul parking area aṭanga SBI Dawrpui Branch tuala ding zawng zawngte a suan luh theih ang.

Hmun III: Dawrpui Biak In sir, Floria Glamour bul emaw Israel Point bus stand. Hetah hian Floria Glamour tual leh SBI Dawrpui Branch inkar parking area-a ding zawng zawngte a suan luh theih ang.

Hmun IV: Millennium Centre chhak, tuna Aizawl Police Station hmunah. (AR-in lammual leh a chhehvel ram an chhuahsan tak hman zui dan tur ngaihtuahtu Advisory Committee chuan Civil Hospital, Aizawl hmunhma tihzauh nan Aizawl PS chu AR ram chhuahsan hmuna sawn a thuphungin an pawm tawh). Hei hi Civil Hospital thlang parking area leh Civil Hospital chhunga chet vel tiharsa khawpa lirthei dingte leh hospital pantute’n an hmang thei ang. Hetiang zel hian a piah lam leh Treasury Square aṭanga chhim lama sakna tur hmunte chu a lang ruak awm e.

Sumdawnna tur hmun, hotel, hospital, dawr lian, school, adt. sa thar tur emaw, sa ṭha turte reng reng chu anmahni dawrtute dâwl zo tur parking an nei thei dawn a nih loh chuan phalna pek tawh loh ni se.

Khawpui chhungah hotel, hospital, dawr lian, school, adt. changkang tak, mahse, anmahni dawrtute tana lirthei dahna tur awm miah lo tam ta lutuk hian kawngpui an tihchep zia chu kan hriat hi. Hetiang chiah hian, khawpui laili ni kher loah pawh kawngpui kama in sa thar tur emaw, sa ṭha tur emaw zawng zawngte chuan an ina cheng zawng zawngte dâwl zo tur khawp parking an ruahman tel loh chuan phalna pek tawh loh ni se.

Entir nan, Pu Lala’n in chhawng li, (ama luah tur floor khat leh a bak zawng mi dang luah tur) a sak chuan, anmahni chhungkaw daih khawp lek ni lo, an in luahtute zawng zawng nena daih khawp tur garage a ruahman tel ngei tur a ni.

TUILUANKAWR VE THUNG

Tun hnai leh a hma deuh aṭang pawhin mi tlawmngai leh pawl ṭhenkhat, kan bawlhhlawh paih dan leh tui luankawr enkawl dan felfai lo vei a, mahni phak ang tawka hma la kan awm nual mai hi thil lawmawm tak a ni. A bikin tun hnaiah Save the Riparian ten an ṭhahnemngaihna liau liaua tui luankawr leh hmun ṭawp zual ṭhenkhatte an tifai ṭhin hi fak loh chi rual a ni lo. Ṭhahnemngai takin an ti fai a, an tihfai tûk lawkah zahpah nei map lova bawlhhlawh lo paih leh nghal kan la awm nual erawh chuan rilru a tina hle thung. Hetianga mimal emaw, pawl ho ṭhahnemngai hma lakna ringawt hi chuan duh anga hma kan sawn chak dawn lova a lan vangin hetiang hian rawtna siam chhin ila.

Veng tin inrinate hi kawr tê emaw, side drain emaw a ni deuh vek a; veng ṭhenkhat chuan an veng chhungah kawr emaw, side drain emaw lian tham deuh emaw an nei bawk. Heng kawrte leh side drain-te hi mahni veng chhungah a tawp mai lo va, veng dangah a luang lut ṭhin a ni. Heng kawrte leh side drain-te’n veng dang a pawhna chiah zelah bawlhhlawh danna (garbage trap) siam ni se. Heng bawlhhlawh danna siam nan hian AMC emaw UD&PA-in emaw veng tin local council (LC) hnenah pawisa pe se emaw, LC-te kaihhruainain a ṭulna hmunah a siamsak thei bawk.

Chung bawlhhlawh dannaa bawlhhlawh tângte then fai leh enkawl chu veng chung zawka awm LC-te mawh ni se, fai taka an enkawl theih nan pawisa pawh pek ni se. Bawlhhlawh tângte hi an thian fai ṭha lo va, a luang liam emaw, veng hnuaia a awmte tana tuihnai lo leh harsatna siam khawp a nih chuan a rang thei ang berin an thian fai tur a ni a. Harsatna a thlen tawh hnu darkar 24 a liam thlenga an thian fai lo cheu a nih chuan veng chung LC chuan veng hnuai LC hriatpuinain a enkawlna tur pawisa petu hnenah emaw, a enkawlna tur pawisa petu hriatpuinain veng hnuai LC hnenah pawisa a chawi ngei tur a ni. Kawr hi veng pahnih inṭâwm a nih chuan, chu kawr inṭâwmtu veng pahnihte chuan pawisa pawh an inchawi sem mai tur a ni.

Hei hian veng tin LC-te chu faina kawngah ṭan nasa takin a laktir ngei dawn a, an veng chhung kawr bul hnaia chengte bawlhhlawh paih dan pawh nasa zawkin a fimkhurtir thei dawn a ni. Inkhuahkhirna khauh zawk leh pawisa hial inchawitirna dan kan siam loh chuan hma kan sawn tak tak thei lo vang.

- HT Hmingliana