Written by
- C. Lalhriatpuia

Mizorama mi lu lâk tawpna berah ‘Remna Kût’

Hmanlai kan pipute huna khua leh khua inrûnna rapthlak tak tak thleng ṭhin kha a lo rapthlak ngawt mai. Kum 133 liam taa a tak ngeia thil thleng pakhat lo tarlang ila.

Kum 1892 ṭhâl khaw rum lai a ni a, tuna Burma ram, Ṭiau râl lawka awm Dawn khaw pasalṭha huaisen, lian leh chak em em, rammutnaa vawi khat mah la hlawhchham ngai lo pasalṭha Ralbila leh a hote mi 6 chu lal Nikuala khua Chawngtlai rûn turin uluk taka inbuatsaihin an thawk chhuak a. Darzo kaiah Ṭiau lui kânin, tuna North Vanlaiphai lamah hian hmar lam panin an lo kal zel a. Fanai lal khuate leh Vuta thlah khuate paltlang zelin, Kairuma khua Karmual (Biate a la ni lo) an thleng a. Khaw daiah inkulhin, Kairuma chuan ṭha takin a lo dawngsawng a, sialte talhsakin muang leiin an lo awmtir a. Chutih rualin, Chawngtlai lal Nikuala nen an lo inbiak lawk tawh angin an khaw chung tlangah râl a hnai tih hriat nan mei an dêt a, lamkal tir nghal bawkin, pasalṭha Ralbila ten an beih tur thu hi lal Nikuala a lo va hrilh lawk thlap thung.

Tichuan le, Chawngtlai lal Nikuala leh a khuate pawh chu silai fung 70 vel zet nen Pawi râl dang turin an lo inbuatsaih mup mup mai a. Pawi râlte rawn kaina tur nia an rin khàn pathumah pasalṭhate an tir chhuak a. Khawhai tlang phûl hmuna lo chângtu pasalṭha Chawngluta leh a hote chuan ni sarih zet an chân hnuah pasalṭha Ralbila leh a hote chu an châng chhuak ta hlawl mai a ni.

Pasalṭha Ralbila leh a hote Khawhai tlanga rawn inzui thliai thliaite chuan pasalṭha Chawngluta leh a hote lo chânna, an hual chhung chu an lo thleng ta ngei mai a. Kawng lai taka chhâwl phun a han keu chiah chu hmahruaitu pasalṭha Ralbila chuan râlin an lo châng reng a ni tih a hre nghal mai a, “Eh” a tih ṭhawt rualin pasalṭha Chawngluta chuan a kâp let ta tawp mai a ni. A rualin a ṭhiante pawh chuan an kap zui nghal dup dup a. Ṭan la ve hman miah lovin Dawn khaw pasalṭhate chu an tlu nghal vek a. Pasalṭha huaisen leh chak Ralbila chu thei leh thei lovin kawng thlangah a zuang thla a, an ûm zui a, hliam na tak tuar chungin pasalṭha Chawngluta nau pakhat phei chu a lo rêk bet a, a rêk hlum ṭhelh nghe nghe. Tichuan, pasalṭha Chawngluta chuan Ralbila lu lak tumin a han bawh a. Ralbila chuan huaisen takin ama râlchem ngeia a lu chu la turin a lo ti a, a ngen ang ngeiin ama ralchem ngeiin pasalṭha Chawngluta chuan a lu a la ta a ni. Hemi ṭum hian Dawn pasalṭha pasarihte an thi vek a, tun thleng hian helai Khawhai tlanga an inbeihna hmun hi ‘Pawi Thah Kâwn’ tih a la ni.

Hneh taka Kumpinu sorkarin min awp zui tak avangin Khawhai tlanga Lusei pasalṭhate leh Dawn khaw pasalṭhate inbeihna hi Lusei leh Pawi unaute inkara mi lu lak tawpna ber a ni zui ta a; Mizo history-a hmun pawimawh tak, thim tawpna leh êng inṭanna (thim ṭîn) a ni zui ta a ni. Hemi behchhan hian kum 2021 khan Mizo action/drama film, ‘Thim Ṭîn’ (The last head hunting) chu Khawhaiah release a lo ni tawh nghe nghe.

Kum 133 liam taa thil thleng mah ni se, tun thlengin he Khawhai tlanga inbeihna hian sawi zui a la hlawh a. October 24, 2025 hian Khawhai khawtlang buatsaihin Dawn pasalṭhate leh lal Nikuala pasalṭhate inbeihna hmunah ngei hian 'Remna sa ui tan' a ni dawn. He hunah hian Dawn khawtlang hruaitu te, Chawngtlai khua te, pasalṭha Chawngluta thlahte leh pasalṭha Ralbila chhungte/thlah kal zelte an tel ang a. Pasalṭha Chawngluta thlahte hian pasalṭha Ralbila chhungte hnenah amah Ralbila ṭhî, an pu ral lak ngei chu an hlan let dawn a ni.

He inremna hming chawi hian Khawhai khawtlang chuan Tourism Department nen ṭangkawpin October 24-25, 2025 hian ‘Peace Fest’ (Remna Kut) an buatsaih zui dawn a. Khawhai tlang sang taka Tumpâng dilah nghakuai chiah rûnpui neiin, peace concert, lehkhachaih chaih leh cultural programme hrang hrang an hmang zui dawn a ni. Tin, Khawhai tlang phûl hmun nuam takah puanin kaiha zan riah theih a ni bawk ang. Kan pi leh pute indona hmunah ngei Mizorama la awm ngai lo ‘Remna Kût’ an hmang tawh zawk dawn a nih chu. A ropuiin a chhinchhiah tlak khawp ang.

Khawhai khawtlang chuan he hun hmang tur hian a duh apiang an sawm a. October 24 (Zirtawpni) zing dar 6:00-ah Vanapa Hall kawt aṭangin a huhoa chhuah a, 'Peace Ride' (Aizawl to Khawhai) neih tur a ni a, October 25 (Inrinni) tlaiah haw leh mai tur a ni. A nuam mai mai khawp ang le.

- C. Lalhriatpuia