TIH ZIAK A NI

Ziaka thil dahṭhat hlutzia leh pawimawhzia chu kan hre ṭheuh awm e. Ṭawngka mai hi chu a dik tawk thei lo va, hriat reng hleih theih pawh a ni lo va, thu a tling tawk lo bawk. Bible pawh hi ziakin lo awm lo se chuan hetiang taka thiltithei hi a ni lo mai thei a ni. Ram changkang leh ropui zawkahte chuan literature leh arts hlutzia an lo hre chiang a, an rohvin an dah pawimawh hle a; chu chu ram ropui an nihna pakhat pawh a ni.

Mizoramah pawh hian arts leh literature hi kan hlut ve ta tulh tulh a; tunlai ṭhangtharte pawhin hlutzia an rawn hre zel a. Hei hi kan ram hmasawnna pawimawh tak pakhat pawh a niin ka hria. Bible hi khawvela lehkhabu hlu ber leh thiltithei ber a ni a, dodaltu ngah leh tihchhiat tuma beih tawk zing ber pawh a ni hial awm e. Lehkhabu ziaka dah hrim hrim hi thil nung pawimawh ber a ni, Bible phei chu a nung mai ni lovin, thiltihtheihna ropui tak nei a ni. Ringtu intite zingah heti khawpa hlu leh thiltithei, nunna nei a nih lai hian kan hlut tawk lo va, kan chhiar peih lo em em mai hi kan nuna buaina tam tak kan neih chhan hi a ni.

Khawvel ram ṭhenkhatah Bible hi an khuahkhirh nasa a, Bible kawl ringawt pawh thihpuina tham leh jail tân theihna a nih laiin, kan ramah erawh a zalen em em a. Chutih laiin, kan chhiar peih lo lutuk hi a hlutzia leh ropuizia kan hre thei lo. Bible dah pawimawh leh ngaihlu tak chhungkua hi chhungkaw belh tlak loh tak an awm tlem hle ang. Mimal nunah pawh nun kawng min kaihruaitu pawimawh tak a ni a, Bible chhiara dah pawimawh tak mi chu an nun belhchian a dâwl ṭhin.

Tun hma khan British Parliament-ah pawh an ṭhutkhawm reng rengin Bible an chhiar hmasa ziah ṭhin a, an ram khu a ropui reng mai a nih khu. America pawh khuan Bible hi an ram rorelna innghah nan an hmang ṭhin a, an president-te pawhin thu an tiam dawnin Bible chungah an kut an nghat ṭhin a nih. Chuvang chuan America ram ropuina leh hauhsakna khu a chuai hlei thei lo kan ti thei ang.

Kan sawi tawh angina, Bible hian dodalna leh tihchhiat tumna hi a lo tawk nasa ngiang reng a, kan sawi vek seng lo vang. Ṭum khat chu Bible bu mal tê tê zuartu hi Sicily ram ngaw kârah suamhmangin an lo rawk a, a thil zawrh chu hâl ral vek an tum ta a. Mei an han chhêm chuan ani chuan bu khatah bung khat zêl ring taka chhiar hmasak a dîl a, an phalsak a. Sâm aṭangin bung 23-na a chhiar a, Matthaia ziak aṭangin bung 5-na a chhiar a, I Korinth aṭangin bung 13-a Paula’n hmangaihna thu a ziah kha a chhiar a. A chhiar zawh chuan suamhmang hotupa chuan, “Kha, lehkhabu ṭha tak an nih kha maw le, kan hâl lo vang, min han pe vek rawh,” a ti ta mai a; hâl lovin an lâksak ta vek zawk a ni. Kum eng emaw zât a ral hnua an inhmuh leh chuan suamhmang hotupa chu pastor a lo ni daih tawh.

Pathian thu hian thil a lo va han ti thei tehlul êm! China ram president hlui Jiang Zemin-a chuan, “Râlthuam kenga min beitute ai chuan Bible zakzeha min beitu missionary-te hi nasa takin an hlauhawm zâwk,” a ti hial. Bible thiltihtheihzia hei hian a hrilhfiah chiang hle mai!

Bible hi a bêlchiang leh a chhiar nasa a piangin a thiltihtheihzia hi an hria a, an hlut em em bawk. Chhiar tam lo apiang hi an nunah buaina an nei hnem a, rinna kawngahte an buai an buai mai a ni. Samuel Chadwick-a chuan, “Bible thu hre mi zîngah mi mâwl an awm lo va, zirna ngaihthah ṭhin zîngah mi fing an awm hek lo. A phêk inkeuvah hian zîng a inṭan a, ka hnathawhna bulah ka vawng reng ṭhin a ni. A tel lovin khawi mah ka thleng ngai lo va. Ka hlimna zawng zawng thlentu a ni,” a ti.

Kum 1985 April ni 14 khan BSI Bihar Auxiliary Secretary Rev. PM Matthew-a chu a driver nen Jamshedpur panin an kal a, Branch Annual Meeting an nei dawn a ni. Ranchi leh Bunda inkar National Highway-a an tlan laiin suamhmangte’n an lo suam a, pawisa Rs 1,100 leh Bible-te an chhuhsak a. A hnu kum 4-ah mi pakhat hian lehkha a rawn thawn a, “Ka pu, mi ngaidam ang che. Hmâna suamhmang nangmahni suamtute zinga mi kha ka ni a, i Bible latu kha ka ni a, ka chhiar a, Kristaah nun thar ka lo nei ve ta,” tiin a ziak a ni.

Rawad-a, India rama suamhmang hlauhawm, luman hial nei chuan a hote nen India rama thingtlang khaw pakhat a in an rawk a. Lehkhabu kâwm dum tereuhte hi a chhar a, paih a tum zet a, a ak ṭha ta zawk a. A hnua a’n en leh chuan an ṭawngin a lo inziak a, a chhiar a chhiar ta mai a; a lo pianthar phah ta hial a. Police hnena inpein jail-ah a tâng a, jail chu a mission field a lo ni ta a, mi tam tak Krista hnenah a hruai a ni. Chu lehkhabu kâwm dum chu BIBLE a ni.

Kan ram pawh hi rau hi kan uar mah mah em aw ka ti ṭhin. Lal Isua chuan ‘tih ziak a ni’ tih hmang zelin Setana a kha a hneh a nih kha. Heti em ema pawlchhuak kan rama a tam mai pawh hi Bible kan thlir dan dik lo leh kan innghah tawk loh vang em ni ang tih hi ngaihtuah tham tak a ni. Piangthar da leh lah a sing a singa tam kan awm a; mi ṭhenkhat sawi danah phei chuan, “Piangthar ai hian a da leh hi a let fêin an tam zawk,” an ti hial a ni. Tute thupuan emaw, zèlin a awm tih vel leh mumang ngawta innghat lo hian, Bible-in engtin nge a sawi tih hi kan innghahna ni hlawm se chuan kan buai lo deuh mai tur.

Kan ram rorelnaah te, department hrang hrangah te, inchhungkhurahte hian Bible hi min kaihruaitu ni se, zui ngam ila; tichuan, thil dik lo leh sawisel tur pawh hi a tlem deuh mai thei a ni. Nupa inṭhen leh chhungkaw kehchhia pawh kan tlem deuh ngei ang. Mahni finna leh ngaihdan ni lova Bible thuin a min hruaina anga kan kal chuan ram hmasawnna leh ropuina pawh kan hmu zel ang. Kristian tamna state ni sia heti ema sualna leh eirukna a tam kan tih chuan Bible thu anga kan kal loh vang a ni mai.

‘Tih ziak a ni’ tih hi ram rorelna, khawtlang leh chhungkuaah kan innghahna a nih phawt chuan ram nuam leh chhungkaw nuam kan hmu zel ang. Bible hi finna, rorel thiamna, nun dan thiamna leh engkima engkim a ni a; a thiltihtheihzia hi hre chiangin, engkimah i hmang ṭangkai lehzual ang u hmiang.

- Reuben Lalnunthara Hnamte