Written by
- Lalremliana Pachuau

Zoram mipuite sumdawn nâna hmangtu daktawr ṭhenkhatte hi!



Khawvel a changkang tial tial a, mihring taksaah tun hma lama kan hriat ngai lem loh natna chi hrang hrang, enkawl tur kan vei tam tial tial a. Daktawr-te an pawimawhin anmahni kan mamawhna a sâng tial tial ta bawk. Chu chu remchanga lo la daktawr leh Pvt damdawi in, damlo damna aia pawisa siam nâna hmang hreh hauh lo kan ngah ta tial tial a nih hi. Chutih laiin heng mi duhamte avanga an chunga tawrhna lo thleng, sawi chhuak thei lo leh sawi lang ngam lote hian, thlavang hauhtu an mamawh ngawih ngawih a nih hi.

Health Minister chak tak kan nei a. He thu ziak hi lo chhiar ve ngei se ka duh hle a. Hmalakna pawh lo nei ngei se ka duh tak zet a ni. Engti ang chiahin nge mimal damdawi in ṭhenkhat leh daktawr ṭhenkhatin, an dam lo enkawlte hmanga sum an inhaivur dan tih, mimal tawnhriat hrang hrang aṭangin kan tar lang hmasa phawt dâwn a ni. Heng tawnhriat ka han tar lan turte hi a taka thleng ngei an ni a. Dawt pakhatmah a tel lo tih ka han tar lang hmasa duh bawk.

Mimal damdawi in pakhatah chuan, nu pakhatin fa a nei a. Ṭha takin a hring a, naute pawh chhunah a tleiin a dam a ṭha em em. Mahse, tlai lam a lo nih apiangin nurse an lo kal a. Naute rawn jection-in a thisen an la a, test eng eng emaw tih a ngai tiin zan a lo nih meuh chuan, chhuna dam ṭha reng si naute kha, zan tin dam lo ziahin damdawi in an chhuahsan thei ta reng reng lo mai a. A tawpah mi huaisen pakhat vangin damdawi in an chhuahsan lui a, enkawl zuina pakhatmah naute chuan dawng lo mah se, vawi khat mah a dam lo zui leh tawh ngai lo!

Dam lo nu pakhat chu a chhul paih turin an lo ti a. A chhul han paih kha thih hrehin a hreh tak meuh meuh a. Daktawr dang an han rawn pawhin, thu dang an lo sawi bawk si lo. Mahse, mi fing leh tawnhriat ngah leh mi rilru ṭha thurawn pawmin phai lam an pan ta a. Vai ram daktawr-te chuan a chhul paih ngai miah lovin, damdawi hmangin an lo enkawl dam ta mai si! Hetiang sawi turte hi a va thleng zing ta deuh ve le!

Ziah sen loh khawpa tam daktawr ṭhenkhatin dam lote, sumdawn nâna an hman dan han hriat hnu phei hi chuan, Mizoram daktawr-te hi an duham ta vek emaw tih mai a awl hial a nih hi! Daktawr hnena inentir, lo admit nghal ngawt tum lah an tam em em a. Chi kawng ping miah lo, zai i ngai an tih te, tonsil ni si tonsil anga lo enkawl mai duh lo lui te, zai ngai miah lo zai luih tum te, Civil Hospital aṭanga Mimal Damdawi In an thawhna lama dam lo refer chîng te, lûnga pagemaker vuah ngai lo ti tlat, Dr Loncy-a'n awlsam taka a lo enkawl dam mai te, cancer ni miah lo cancer i ni lo ti ta mai te, sawi sen loh khawpa daktawr ṭhenkhat duhamna leh fimkhur lohzia sawi tur a lo lang ta a nih hi.

Clinic lamah han kal ila, natna sawi hleka damdawi lei tur chawh nghal mawlh mawlh ṭhin daktawr, test leh enchhinna pakhatmah nei lova damdawi chawh mai chîng, chu mi atâna cheng 500 awlsam taka hlawhtute mawhphurhna sanzia hi anmahni hian an hriat a va pawimawh tak êm! Heng zawng zawng aia la huatthlala awm chu, an natna dik tak hriat chhuah tum lâwk loa rei tak an enkawl, a tawpa natna dang an lo vei nasa tawh tih an hriat chhuah, an thihpuina ang thleng hi a ni. Mi tam tak rilru a nâ a, khawiah mah dikna an zawng thei si lo.

Laboratory ṭheuh ṭheuh, daktawr lamin Medical Representative-te nena inthlunzawmna an neihpuite result bak pawm duh miah lo daktawr-te hi kan va ngah ta êm! Sumdawnna lian lutukah dam lohna hi, daktawr tam tak leh mimal damdawi inte hian an hmang ta mek a nih hi. Engtia chinfel tur nge tih hre mah ila, ti thei dinhmunah kan din miau si loh avangin, a ti theitu leh hma la theitute'n he thil hi an vei a ngai tak zet a ni.

Rilru ṭha taka daktawr zir chhuak, mahse sum an han thawh chhuah achina an chhia leh ṭha hriatna kalha sum bawiha tang chho ta hi an va tam sâwt êm! Daktawr hna kher hi chu hna zahawm, Pathian rawngbawlna lian ber pakhat a nih laiin, Juda ang maia sum bawiha tang, hausak thuai thuai bak an rilrua awm lo daktawr hi, Zoram mipuite hian kan mamawh lo. Heng daktawr duham leh huamhap lutukte avanga daktawr nihna sawisel a'n ngai ta mai hi a pawi em em a ni.

Kan ramah hian daktawr fel tak tak, mi retheite phurrit laka chhanchhuak ṭhintu, dam lote thlamuanna khulhpui nghet leh rinawm, Pathian ṭih tlat chunga rawngbawlna anga an daktawr nihna hmang mi tam tak an awm tih kan hria e. Heng mite hi tute nge an nih mipuiin an hai lo a. Dam lo lamin anmahni kan inchan miau loh avangin, an daktawr pui duham site kut tuar kan awm phah ta reng mai a ni zawk e. Zoram kil tin maiah hian dik lohna leh suahsualna a nasa ta lutuk hi engti zia nge ni ta mai le?

"An awm dan sualte sim a, hawisantu" ni mang si lova piang thar inti, Pathian ringtu intite thuhnuaia kan ram a kun tak vang a nih thu baibul chuan chiang takin min hrilh. Ram chhûnga mipui tawrhna leh ṭahna a thleng reng rengin, suahsualna bawlhhlawh, Pathian aia pathian dang chibai bûkna, dikna leh felna rah hrualna a thleng ziah a. Chu chu tun huna kan ram dinhmun dik tak chu a lo ni ta a nih hi. Eng ang pawhin inkhawmin han ṭawngṭai chiam ṭhin mah ila, kan awmdan sual hawisan chuang si lo kan nih avangin, Pathianin amah hawisana phatsantu ram dinhmun chhe takah min chentir ta mek a lo ni e.

A tawp berah chuan, Zoram mipuite kan ṭhanharh a ngai tak zet a ni. Natna i neihin mawl takin i natna hmachhawn suh. Mi dang rawn peih la, tunlai khâwl thluak nei thiamna hman ṭangkai thiam tum ang che. Tin, huaisen rawh u, huaisen ngam mawlh teh u. Dik lo taka thil tih in chunga thleng, ngawi renga tuar lovin mi dang tâna malsawmna in nih theih nân, dik lohna leh fel lohna lakah tlawm mai lovin, bei letin phawrh mualpho ngam ve tawh rawh u. In mal ṭan ngai lo ang.

- Lalremliana Pachuau