Written by
- K Lalrinchhana

CHAPONA RAH


Inngaitlawmte chu miin an ngaina a, an bula awm a hahdam ṭhin. Mi chapote erawh miin an ngaina thei tak tak lo a, an bula awm a hahthlak a, an dîp pawh a na ṭhin.

Pathian pawhin chapona a huat thu te, mi chapote a dodal thute hi Bible hmun tam takah kan hmu a. Heti chung hian inngaihtlawm hi harsa kan ti em em a, thuhnuairawlhtu nih chu tlawmah kan la a, kan inphahhniam duh lo a, ngaidamtu nih kan hreh a, chapona tlang sang takah kan lo chuang leh vûng ṭhin.

A dik tak chuan kan chapona leh mahni kan induhtawkna avang hian tuma’n min ngaih ropui phah lo a, kan inngaihtlawm avang hian tuma’n min ngaihnêp phah na hek lo. Mi inngaitlawmte zel hi a ni mite’n an fak a, Pathian pawhin a chawimawi ṭhin ni. Heti chung chung hian inngaihtlawm hi harsa kan va ti ṭalh ṭalh em! Inngaihtlawm harsa kan tih em em chhan hi eng dang vang a ni lo, kan chapo vang mai mai a ni.

Chapona chu chhiatna a ni

Pathian vantirhkoh zinga ropui ber, ‘Varparh Arsi, zing lam fapa’ tih hiala koh Lucifer-a tlakchhiat chhan leh van aṭanga paih chhuah a nih chhan chu a chapona vang a ni. A dinhmunah a lungawi lo a, Pathian lalṭhutphah aia sanga a dinhmun chawi san a duh a, chu a chapona chuan helna rilru a puttir a, van indona a hring chhuak a. A tawpah amah leh a ṭhuihhruaite chu van ata paih chhuahin an awm a, dinhmun sang taka awm tum kha dinhmun chhe tâwpkhâwkah a awm ta a, amah leh amah chhiatna rapthlakah a inbarh lut ta a ni. Chapona nghawng chu a na ngei mai, chhiatnain a ûm zui nghal ṭhin.

Ṭum khat chu chhim lama ka zin ṭumin Tuipui D lei (suspension bridge) ka zawh dawn a. He lei hi a têt avangin khualzin phur motor (maxicab) aia lianin a zawh an phal lo. Motor lianin a zawh loh nan lei tawn tirhah chuan maxicab leng tâwk velin thir ban pahnih a sîr tawn tawnah an phun a. Lei ka zawh ṭan dawn lai chuan ka rilruin, “Maxicab pawh a len chuan keia motor car chu a leng nasa awm em mai,” ka ti a, speed pawh down chuang loin gear no. 2 a han pawh phei mai ka tum a. Lei ka zawh ṭan chiah tihah chuan a ri fawk a, ka phu deuh zawk a, side glass vei lam chu leiah a tla tawp mai. Side glass khan thir ban kha a lo hrût chu niin. A chhe tur ang ang a chhiat zawh tawh hnu chuan dîm têin, muang têin lei chu ka han zawh ṭha leh ta a nih chu!

Ka rilruin, “Lei ka zawh dawn lai khan dîm têin, speed down-in gear lianah muang têin tlan ila, side glass hian a tuar lo tur. A lo hrût palh a nih pawhin tla tawp khawp chuan a hrût lo tur,” ka ti vang vang mai. Chapona hian chhiatna a thlen ṭhin a, a tuar lo tur turin an tawrh phah ṭhin a lo ni.

Chapona chuan chawimawina a hliahkhuh ṭhin

Pathian hian mi chapote hi a chawimawi ngai lo a, mi inngaitlawmte zel hi a chawimawi ṭhin. “Mi chapote chu an ngaihtuahnain a tidarh ṭhin,” a ti mai a ni. Mizo politician hlawhtling tak, Mizoram sawrkara Deputy Chief Minister pawh lo ni tawh Pu Lalhmingthanga (L) khan a tia lawm, “Shillong-ah college kan kal lai chuan Mizo Ṭhalfavang Kutah te ka chhuak ve ṭhin a, debate intihsiaknaah phei chuan kum zawnin lawmman pakhatna ka la a. Lawmman sem zanah chuan Dinam Hall-ah vantlang inkhawm an buatsaih a, ka rilruin, ‘Lawmman pakhatna la tur ka ni a, tlar hnung berah hian ṭhu ila, lawmman la tura min koh hunah tlar hnung ber aṭangin stage ka pan ang a, mi zawng zawngin min hmu thei ang a, min hre chiang leh zual dawn a ni,’ ka ti a, tlar hnung berah chuan ka ṭhu ta a.

“Lawmman pakhatna la tur chuan min han lam chhuak dawn ta a. Chu veleh electric êng chu a rawn thim ta thut mai a, rei tak kan nghah hnuah pawh a rawn êng leh ta mai si lo. Mombati an chhi a, bati êng hnuaiah chuan tu khawkhaina an hmuh loh leh hriat lohin lawmman pakhatna chu ka la ta a. Ka kal lam leh ka let leh lam chu mi tuma’n ka hmel an hmu thei lo a, ka ṭhutna ka thleng a, ka ṭhu fel chiah tihah chuan electric chu a rawn êng leh ta kulh mai a. Lawmman pahnihna leh pathumna latute chu mipuiin chiang takin an hmu thei ta zawk a ni. Hemi ṭum hian chapo ṭhat lohzia ka zir chhuak chiang hle a, chu chuan hun lo kal zelah ka nun min kaihruai nasa em em a ni,” a ti.

Chapona chu inṭhenhranna a ni

John Newton-a chuan, “Chapona hi kohhran hmelma number one a ni,” a ti a. Kohhran chhungkhuaa innghirnghona te, intaina te, inṭhenhranna hial thlentu bul ber chu chapona vang a ni. Nihna kan duh chhan te, lansarh kan duh chhante hi kan hmasialna vang a ni a, chu chu chapona a ni. Kohhran meuh kan han inrem thei lo te, rinna hmun khat, biak thuhmun ṭheuh ṭheuh kan han phel a, kan han keh darh rup rup mai te hi a pawi hle mai. Kohhran phel chhanah hian mipuiin mawh an phur ber lo a, hruaitu lawk chin, thutlukna siam thei chinte inhnuh hniam duh loh vang leh tlawm an hreh tlat vang a ni. Chu chu inngaihtlawmna rilru aṭanga lo chhuak a ni lo a, chaponain a hrin chhuah a ni.

Krismas a lo hnai leh ta. Chapote hnenah ni loin, ‘Rilru ingaitlawmte hnenah Krista a rawn inlar ṭhin’ tih hi hre thar leh ila a ṭha hle mai.

- K Lalrinchhana