Post-modern age leh tunlai khawvela kan nihna!

"Tunlai thil awmzia, muhil thawh harh a hun tawhzia" tia Paula thu sawi awmzia hi eng nge? Thil a tih hi ṭawng bulah chuan Hun awmzia tihna a ni a. Kan tun hun awmzia hi eng nge ni ta le? Tunlai khawvel kan tih taka hi, eng a sawina nge ni ta? Kenneth Mayer-a chuan Tihduhdahna (Persecution) avangin, Rom hun lai khan ringtu nih ngam kha a harsa em em a. Tunah erawh nawmchenna (Pleasure) avangin ringtu nghet nih a harsa leh em em thung tiin a sawi thung.

Tun hunah hian khawvel pahnihah kan cheng mek a. Pakhat chu lemchanna (Virtual Life) niin, pakhat ve thung erawh chu a tak tak (Real Life) a ni thung. Social Media leh internet kal tlangin, Virtual khawvelah kan cheng tam láwtlak a. Virtual khawvelah chuan kan hmêl dik tak thupin, mi mit la thei ang ber turin, veng khata hmêl en reng renga puak hi miah lote pawh, khaw khat nula tlangval chhuanvawr leh hmêl ṭha ber angin kan inlan a.

Rethei leh pachhe ber berte pawh, neinung leh awm thei amg berin Internet khawvelah kan inlan vek tawh a. Kan nihna tak tak ang lo hlira mi hmuha intar lanna khawvel, miin kan nihna dik tak an hriat hlauhna khawvel, mahni dik bera inngaihna, mimal zalenna leh inngaihhlut berna, miin min ngaihsana min ngaihhlut theih nâna nun her danglamna, internet hmanga mi zawng zawng nena inzawm theihna hun, mahse kan nihna dik tak erawh khawharna khawvela chen hun a ni ta mek a ni.

Tun hma chuan khawtlâng zahna a nasa hle a. Kan inchei dan leh mi zinga kan awm dan thlengin, mahni duhna aiin miin min hmuh dan tur ngaihtuahnain kan nun dan a khuahkhirh ṭhin. Tunah erawh chuan, miin ama duh danin engkim a ti a, a nung a, a khawsa hmiah hmiah tawh mai a ni. Tun hma chuan miin nalh min tih turin kan inchei a. Tunah erawh chuan mahni nalh intih dan ber leh duh dan hlirin kan inchei zo ta.

A dawt lehah chuan tih suh tih leh phal loh dodalna nasa tak a thleng ta. Kohhran, YMA leh Pâwl inkaihhruaina nghet tak duh lohna, ngaihtheih lohna a nasa ta em em a. Khuahkhirhna, khapna thupêk, mi min khakna leh zilhhauna kan ngaithei lo a, tu ma zilhhau loha nun, 'I dika kei pawh ka dik' tih hi tunlai mite nun nghet a ni ta mek a ni. Mi tam tak Social Media-ah an nihna ang ni hlek lovin an inlan a. Zahpah an nei lo a, huaisen tak takin an puak phawng phawng a. Aia upa zahna a awm tawh bawk hek lo. Belhchian dawl kan tlem tial tial a nih hi.

Kan ṭawngkam kan duhtui lo em em a. Fake Account phenah kan biru a, nâ takin mi kan sawisel bawih bawih ngam tawh tlat. Mahse, kan fake account phena kan nihna dik tak, mi dawihzep leh mi nep kan nihna erawh, engti kawng mahin kan kalsan thei chuang lo. Social Media kal tlangin patlingin pa a nihna ang te, nutlingin nu a nihna angin a inlan tawh lo a. Hmaichhana kan sawi ngam loh ṭha ṭha kan sawi a, kan huaisen em em a. Mahse, chu mi phena kan nihna dik tak erawh a pangngai reng tho. A taka kan nepzia, dawizepzia chu a pangngai reng a ni.

A dawt lehah chuan reality aia virtual khawvela khawsak nuam ti tawh zawk kan ni. Kan kiang hnaivaia awmte aiin, lamhla taka mite va kawm thlang tawh zawk hlir kan ni. Bula mite nena inkawm melh melh aiin, kan bul hnaia awm lo apiang kawm kan duh tawh zawk a. Mimal ngaih dan apiang dik bera ngaihna a lo piang a. Virtual khawvelah chuan duh hun hunah kan nihna kan thlak kual vel mai mai tawh a nih hi.

Nihna ang ni miah lovin Virtual khawvelah kan inlan a. Chuta kan lemchan chu miin kan nihna tak tak emaw tiin, kan han inbel chiang a, virtual lama kan nihna anna pakhatmah kan lo nei si lo. Kan nuna ṭha lo leh fel lo thup reng rengin mi hmuhah kan inlan a, mi tak tak kan vâng tial tial ta mai a nih hi. Chu mai duh tâwk lovin Fake ID kan siam a. Mi huaisen ber thâwkin kan thaw a. A takah erawh mi nep tak, dawihzep, engmah ni lo, belhchianawm nungchang nei lo hlir kan ni ta fur a nih hi.

Hlawhtling nia kan inngaihna chu, follwer leh like-tu ngahah kan teh tawh a. Mi zawng zawng nen internet-ah inzawm mah ila, a takah erawh mi khawhar ber ber kan ni lawi si. Thutak (truth) kan tih lah, a hniak tam apiangin dik kan tihah a chang zo ta. Virtual khawvel hian mi nunah mi pawimawh leh eng emaw ni ve tlata inhriatna min neihtir a. Duh duh sawi theihna power min pe bawk. Mi hriat hlawh ve nia inngaihna min neihtir a. A taka kan nun tlansanna berah kan hmang ta vek a nih hi.

Virtual khawvel chuan i duh ang nun nei theiah a inngaihtir che a. I hlutna pawh miin i hlimthla an faka an chawisannaah awma hriattirna a neihtir ṭhin che a ni. A tawpah phei chuan, virtual khawvela i inlan ang ang kha, a taka i nun emaw a tihtir ta hial che a. Mahse, a taka i bulhnaia awmte erawh chuan, i nihna dik tak an han hmuhin, mi dawihzep, mahni nihna dik tak anga lang ngam lo, belhchian dawlna tak tak nei lo, veng khata parawn kai chu sawi loh, thurawn chhe tê lak nân pawha laktlak loh kan lo ni si.

Zofate nun chu huau huau, huho, haw haw nunah a chang zo a. Engkim mai hi intihhlimna (entertainment) a ni fai tak vek mai bawk. Nuam kan tih apiang ka chawlhni tuk sa hmeh bawh zo a. Virtual khawvela mite hriat hlawh ni châkin, an mit lakna tur ngaihtuah reng rengin hun kan hmang liam reng ringawt ta mai a nih hi. Mi in chhawng sarih hnuai bera cheng chungin, mi lian leh hausa, thil ti thei leh hre ber thâwkin kan thaw a. Dam loh nikhuaa thla khat inenkawlna pawh nei zo lo kan ni fur lawi si.

He Post Modern Age-ah zet hi chuan, ringtu nghet leh tlo, Pathian ṭih nun neih kan harsat em em a. Tunlai loh hlauhna hnuaiah ringtu ṭha leh chhenfakawm nih a har ta em em a nih hi. Kohhran ṭhalai prawkrem pawh entertainment-ah kan chhuah zo vek tawh a. Intih hlim tum reng rengin kum kan chhiar liam zo ta. Fianriala baibul kawm melh melh a, ṭawngṭai malh malh nun nei thei alawi kan awm ta mang lo. Pathian nena thuhnuairawlh taka len dun phei chu, a peih hian kan peih hlawl tawh lo. Chuvang tak chuan, "Nang erawh chu engkimah fimkhur la, hrehawm tuar la, Chanchin Ṭha hriltu lam hna thawk la, i rawngbawlna kha hlen rawh" tia Paula'n Timothea a fuihna anga nung hi, Zoram khawvelah uihum zat lek kan awm ta a lo ni e.

- Lalremliana Pachuau