THE UNSUNG HEROES (Mahni Chhungkaw Tana Mi Ṭangkaite)

Khawvel hian hmanlai ata tawh vawiin thlengin kawng hrang hranga miin an ngaihhlut zawng leh, ropui an tihzawngte chawimawina (Awards & Prizes) hrang hrang a pe ṭhin a. Khawvel mipuite thlamuang taka kan awm theihna atana thawh hlawk hnenah te, literature lama mi ril bik hnenah te, khawtlang leh ram tana thawh hlawk bikte hnenah te, mi huaisen bik hnenah te, sport lama mi chhuanawm falte hnenahte thlengin chawimawina ‘awards’ chi hrang hrang an hlan ṭhin a ni.

Amaherawhchu, chawimawi leh fak phu ngawih ngawih, chawimawina awards a hrana hlan ni ngai si lo, tu khawkhaina kan ûksak lutuk loh nia lang chu mahni chhungkua ngei tana mi ṭangkai leh thawhhlawkte hi an ni. Heti ang mite hi sapin ‘unsung hero’ an tihte zingah an tel ve ngeiin ka hria.

Chhungkaw member-te chu kan hrisel ṭhat a, damlohna leh ramtuilei lo emaw, rualbanlo kan awm lo a nih chuan kan chhungkaw tana sum leh pai thawhchhuaktu chu a hnathawhte a ropui em em rualin, a tihtur ve reng leh thil naranah a la ngaih theih a. Mahse, chhungkaw ṭhenkhat erawh chu chuti ang chu an ni ve lo. Chhungkaw ṭhenkhatah chuan hna thawk thei pakhat chauh awm, mi dang zawng chu tar leh naupang chhia chauh awmte an ni. Hnathawk thei awmchhun chu hrisel loh ni leh dam sam loh ni pawhin chhungkaw eitur thawk chhuak tura kawla ni chhuak chhiara hna a thawh ṭauh ṭauh ngai dinhmuna ding an awm nawk a ni.

Khaw pakhatah chuan putar kum 70 chuang tawh hian a tute 4 lai mai loh theih lohvin a chawm a ngai a. Chu putar chu a ha hi a na thei em em mai lehnghal a. Eng ang pawhin a ha chu na mah se, amah leh a tute ei tur thawh chhuah a ngaih avangin ha nat vanga chek tlawk tlawk chungin ni tin lo lamah a feh ṭauh ṭauh ṭhin an ti! A va fakawm em! Chawimawi a phu hliah hliah a ni.

Mizo tlangval pakhat, fapa mal hian vai rama chetla ṭhang tak nula ni khua vak lo nupuiah a nei a. Fa pathum an neih hnu lawkah chu a nupui chuan vairamah a eizawnna ngai lamah a kirsan leh ta daih mai a. An fa té ber phei chu kum khat em pawh a la tling si lo. Chutah naute pa lah chu accident avangin a thi lehnghal a. A fate chu naute pi, kum 60 chuang fe tawh, hrisel lo tak chuan loh theih lohvin a awmpui a ngai ta a! Rora te a chhu a, a chang leh thlaite a zuar a. A tute tan a va hlu dawn tak em! Amah leh a tute enkawl nan a tha zawng zawng a sawr chhuak zo vek a, chuti chung pawhin an mamawh daih a thawk chhuak zo chuang lo. Fak a va phu em!

Chawimawi an phu asin

A chunga kan han sawi tàk ang, mahni chhungkaw tana thawhhlawk em em mai, kohhran leh khawtlang pawha inhmang hman ve meuh lo, lansarhna, hmel mawina leh lan mawi lam pawh ngaithuah hlei thei lo, a thawh loh rual ruala an chhungkuain chhuan an chham nghal maina tur mihring hi khaw tin leh veng tinah an awm asin! Mi tam tak hian kan chhui lo mai mai a ni.

Hnuchham chawmna leh tar leh riangvaite enkawlnaa thawkte kan ngaisang a, kan fak mawlh mawlh mai. Fak pawh an phu reng lah tak a. Tar, naupang leh rualbanlo tam tak hi an chhungkuaa mi pahnih khat, anmahni hmangaih taka tha leh tui zawng zawng seng zo, a thim a var pawh thlu lova enkawltute avanga ‘home’-a dah loh mai mai hi eng zat tak awm ang maw?

Mi pakhat chauh nunna chhanhimtu pawh India President-in India mipui hmaah Bravery Award ropui taka a hlan chuan, an puitlin ṭhak thlenga ni tina an mamawh zawng zawng pea naupang enkawl sei liantu te, pitar, putar engmah ti thei tawh lo, duat taka enkawltute leh rualbanlo, enkawl buaithlak em em mai, an thih ni thlenga hmangaih taka enkawltute pawh hi a enkawltu chu tu pawh ni se, chawimawi an va phu em! "An tih tur ve reng an ti a ni mai a," tiin mi ṭhenkhat chuan kan hnial a ni thei; a dikna chen pawh a awm ang. Mahse, mahni tih tur dik tak ti ṭha peih lote avang hian a ni khawvel hi a buai ni. Mahni tih tur dik tak taima taka tite hi mi ngaihhlutawm tak an ni reng a ni.

Heti ang mite hi mi biru, entawntlak leh chawimawitlakte an ni. Fak nachang i hria ang u. Mahni vengah pawh chawimawi phu bik an awm chuan a veng bil ang tal pawhin chawimawi ṭhin ang u. Mahni chhungkaw tana mi ṭangkai tak hi society tana mi ṭangkai tak a ni tel nghal a, an hlu em em a ni. Chhungkaw tin hi society peng tê zawk kan ni vek a, chhungkaw member tin hi society member kan ni vek bawk a ni.

- Zomawia Khiangte, Goshen Home, Biate