Pradhan Mantri TB Mukt Bharat Abhiyaan (PMTBMBA) (Prime Minister TB Free India Campaign)
United Nations Sustainable Development Goals 17 zinga Goal 3 na “Good Health and Well – Being” hnuaiah chuan TB natna hi kum 2030 ah chuan nuaibo tur tih a ni a. India chuan hemi kawngah hian ram dangte aiin thil tum sang tak a nei a. Khawvel huapa TB nuaibo tum target aia kum ngaa hma kum 2025 - ah TB umbo turin commitment a siam a ni. He thil chona lian tak ti puitling tur hian National Strategic Plan (2017-25) a duangchhuak a. Hetah hian programme thar leh pawimawh tak tak a kalpui ta a ni.
He National Strategic Plan hmanga kum 2025 a TB nuaibo a hlawhtlin theih nan hian tun hnaiah programme pawimawh tak a siam belh a. Pradhan Mantri TB Mukt Bharat Abhiyaan tih chu Ministry of Health & Family Welfare chuan India ram pumah a kalpui ta a. He scheme hi Honourable President of India Smt. Droupadi Murmu chuan 9th September, 2022 khan a tlangzarh a. Mizoramah chuan 19th September, 2022 khan Hounarable Governor Dr. Hari Babu Kambhampati chuan state wide adoption programme launch na a lo nei tawh bawk.
Pradhan Mantri TB Mukt Bharat Abhiyaan chu enge ni?
Prime Minister Programme a ni a. Khawtlang/ community aṭanga kawng hrang hranga TB damlo te tanpui (Community support to TB Patients ) chu a tum lian ber a ni. Hetah hian chaw tha hmanga tanpuina (Nutritional support) hi kalpui uar bik a ni a. TB awm lohna India (TB Free India) siam tur hian sector hrang hrang te nen thawhho (multi sectoral engagement) anih loh chuan tih hlawhtlin theih a ni lova. Vantlang thlawpna a mahmawh a, ram hruaitute, sawrkar department hrang hrang ten an thlawp a, inrawlhna an neih ve hi a pawimawh takzet a ni. TB dona kawnga vantlang inrawlhna hi a tum pawimawh tak chu a ni.
Chaw tha hmanga tanpui chu
enge a ngaihna chhan?
India ram hi khawvela TB vei tamna ber ram a ni a. Kumtin mi nuai 26 vel TB vei anga ngaih a ni. Kum tin mi nuai 4 vel TB vang hian an thi ziah anga chhut a ni bawk. Mihring nunna a suat nasa hle a ni. TB hian ei leh bar, sum leh pai dinhmun a nghawng em em a, thawhchhuah theih hun lai (productive age group) zingah a hluar leh zual em em a. Eizawnna in a tuar a, retheihna a thlen nasa a ni. Mizoramah pawh TB vei tam tak hi mi rethei tak tak, kut hnathawka eizawng te an ni.
Chaw ṭha hmanga ṭanpuina a pawimawhna leh a hrinchhuah tur –
• Community aṭanga ṭanpuina hian TB dona kawngah vantlang inrawlhna a ti pung ang.
• Khawtlangah TB chungchang hriatchianna a tipung ang.
• Khawtlang inrawlhna hian TB vanga thinhrikna thleng ṭhin a ti tlahniam ang.
• Chaw ṭha hmanga ṭanpuina hian TB damlo chhungkuain sum leh pai an sen ral ṭhinte a ti tlahniam ang.
• Chaw ṭha (nutritional support) hian TB damlo te damna kawngah nasa takin a pui ang (better treatment outcomes).
Chaw ṭha hmanga
ṭanpui dan tur chu
Kan sawi ang khan TB veite hi mi harsa tak tak an ni ṭhin a. Chaw ṭha ei tlem/kham khawp hmu zo lo (malnourish) te hi TB vei awlsam tak an ni bawk. TB inenkawl lai ngat phei chuan chaw ṭha an mahmawhna a nasa hle.
Chaw ṭha (Food Basket List) hi Sawrkar laipuiin a duan zulzuiin state mil leh district zawng zawngten rualkhai taka an hman theih nan siam rem a ni. TB damlo te ṭanpui/ donate tur hian mi tute pawh mimal a nih emaw, sum dawng, organization, kohhran, political party, institution etc angin a ṭanpui theih vek a ni.
Heng kan tarlan chaw ṭha chi nga hmang hian TB damlote chu ṭanpui tur a ni a, a man hi Rs. 700 a khairual a ni. TB damlo ṭanpui duh te chuan State TB Officer emaw District TB Officer contact a, in register ngai te tih fel hnuah District TB Account ah Rs. 700 transfer tur a ni a. TB staff ten TB damlo thlang chhuakin Rs. 700 hmang hian Food basket lei sakin an lo pe ṭhin dawn a ni.
TB damlo tanpui hun chhung
He programme hnuaiah hian TB damlo ṭanpui chhung hi a reilo berah thla 6 thleng ṭanpui tur a ni a. A rei lamah kum 3 thleng ṭanpui theih a ni.
TB damlo ṭanpui tura sawmna
Mizoramah kum tin TB vei 2500 – 3000 vel hmuhchhuah an ni a, TB vei inenkawl mek hi mi 1300 chuang an awm mek a ni. TB damlo ṭanpuitu/doners hi mi 100 dawn an awm ve tawh a. Food Basket 700 chuang sem chhuah tawh a ni. Doners hi an la tlem hle a, TB damlo ṭanpuina mahmawh tam tak an la awm mek a ni.
Ministry of Health & Family Welfare Secretary Rajesh Bhusan a chuan 3rd October, 2022 khan Chief Secretary zawng zawng hnenah lehkhathawnin sawrkar hnathawkte chu TB damlo tan Doners ni ṭheuh turin a ngen a ni. Tin University Grants Commission secretary Prof. Rajnish Jain pawhin 7th November, 2022 khan University Vice Chancellor leh College Principal zawng zawngte tan lehkhathawnin Doners ni turin a ngen ṭheuh bawk. Mizoram Governor Dr. Hari Babu Kambhampati pawhin MLA leh kohhran hrang hrangte hnenah Doners ni theuh turin ngenna a siam tawh bawk a ni.
Mizorama Doners awm mek zingah hian mimal, MLA, kohhran anga support tute an awm tawh a, Doners thar hmuh belh ve zel a ni bawk. Kum 2025-ah TB umbo tum a nih avangin sawrkarlaipuiin a ngai pawimawh a, TB dona kawngah mipui inrawlh leh ṭanrualna hi a ṭul takzet a. TB damlo kan ṭanpui hian TB donaah tha kan thawh a ni. TB damlo pakhat tal chawm ve ṭheuh turin mi inphal apiangte kan in sawm a ni.
- Emmanuel Lalhunmawia
ACSM Officer, State TB Cell
Directorate of Health ServicesPradhan Mantri TB Mukt
Bharat Abhiyaan (PMTBMBA)
(Prime Minister TB Free India Campaign)