LAND REFORM
Land Reform han tih hian “Ram leilung neih dan siam ṭhatna a bik takin, mirethei leh kuthnathawktute hamṭhatna leh mi hausa ho, ṭul mang hlei loa ram nei duah ho ram siam ṭhen sak,” a tih theih awm e. Kumpinu Sawrkar lak ata India-in zalenna a hmuh tirh phat aṭangin hmachhawp leh hmabak lian tak mai India chuan a hmachhawn nghal a. Kumpinu sawrkar hnuaiah khan ram neitu nihna Indian/ Kuthnathawktu rethei tak tak te khan an nei ve lo va, Zamiders/ Jagirdars etc. te kutah a awm vek mai a ni.
J. C. Kumarappan-a Chairman na hnuaiah Committee siamin rawtna “Land Reform” atan an thehlut a. Harsatna tam tak awm bawk mahse, heng Punjab, Haryana, UP ah te chuan ṭha taka kalpui chhoh niin; anniho hi India rama Agriculture-a hmahruaitu an ni kan tih phah theih awm e.
Land Reform han sawi mai hi chu thil awlai tak niin lang mahse a tak ram hi chu thil harsa tam tak hmachhawn ngai a ni a, thil theih loh erawh a ni lo. AMFU hruaitu kan nih ve lai khan Land Reform chungchangah hian hma la turin khatih laia Chief Minister Pu Lal Thanhawla pawh kan sawipuiin, a ma ho hian meeting kan neih bakah lehkha pawh kan thehlut fo a. Beiseina sang tak pawh kan han nei thin na a, a tak ram erawh hmuh tur a awm lo ti ila kan sawi sual awm lo ve. A tawpah phei chuan Land Reform leh Agriculture Marketing System (APMC 2003 emaw APLM 2017 emaw) kalpui phut nan leh lungawi lohna lantir nan Dt 28th, Sepember 2018 khan Aizawlah kawng kan zawh hial a nih kha.
Hun a han kal det a, Mizoramah MLA General Election a awm a, MNF Sawrkar chuan hneh takin Sawrkarna a chang ta a, Sawrkar tharah hian kan ramin a mamawh leh ṭul hmasa nia kan hriat te kan thlen nghal var a, beiseina pawh a sang hle a ni.
Mizoramin Land reform kan mamawh em emna chu mi awm thei leh hausa zawkte kutah kan ram tam zawk hi a awm chho mek a, a ram leh leilung hmang tangkai si lovin; engemaw project leh infrastructure din/ kalpui dawn a Compensation nasa tak inpek a ngai ṭhin hi a ni buaithlak ber mai chu! Tin, khawpuiah hlei hlei hian kan mamawhna a lian chho ta zel bawk a chhan chu inhmun te hi a to uchuakin, a lei leh hralh kawnga dan kan neih hi thil pawimawh tak a ni chho ta zel anih hi.
Tun hnai chho deuha CYMA-in “Mizoramah Land Reform kalpui ni rawh se,” tia thu a pass kha thil lawmawm tak a ni. Land Reform kalpui tur hian khawvel hmun dang han thlir pawhin mipui tha thawh (Mass Movement) vanga hlawhtling ṭhin an ni. Khawvelin hri pui Covid vanga buaina leh harsatna hrang hrang kan tawh mek laiin Land Revenue & Settlement Department lam chuan Land Reform kalpuina tur hian tha thlah hauh loin an lo buaipui reng a lo ni a. Land Reform bul ṭan nana pawimawh tak mai Land Record chu nikum lam khan Saitual District a khaw panga (5) heng Saitual, Keifang, Ruallung, Rulchawm leh Sihfa ah bul ṭan a ni a. He hna hi Buannel Geo Solutions and Services chuan thawk mekin; tunah hian 93.5% an thawk zo tawh a ni.
Tuna Land Record kalpui mek hi Swamvita Scheme hnuaiah a ni a, inhmun te chu Satelite hmanga (Geo-tag) chhinchhiah a ni vek dawn a ni. Hetiang a nih chuan in hmun inrina vela buaina kan tawh ṭhinte pawh awlsam takin a tih fel theih tawh dawn a, Mizoram District dangte pawh ti tura ruahman chhoh zel a ni nghe nghe.
Tin, hei bakah hian National Generic Document Registration System(NGDRS) chu Mizoram District pasarihah (7) ah kalpui tawh niin, hei pawh hi mipuite tana thil pawimawh leh ṭangkai tak tur a ni. A tawi zawngin han sawi ta ila he NGDRS hnuaiah hian inhmun lo ram lei leh hralh chungchang bakah inneih etc. thlengin a in register theih tawh a. Sawrkar hriatpuina ngeia kan tih chuan thubuai pawh lo awm se la kan in register-na hian nasa takin min pui thei dawn a ni.
Sawrkarin Stamp duties leh Registration fee te la in, kan State tan pawh sum hnar ṭha tak tur a ni chho ngei ang. Hetianga ram siam ṭhatna tura Sawrkar hotute leh Land Revenue & Settlement Departmen ten hma an han la chho hi thi lawmawm tak a ni.
- Zion Lalremruata, Former Gen. Secretary, AMFU