Written by
- Dr Lalmalsawma Nghaka
Kulikawn

SUNDAY SCHOOL MIN PE, I LAWM ANG U


Nizan nilai thupuiah 'SUNDAY SCHOOL COMMITTEE' tih kan zir tura ruahman chu keini kan Kohhranah Crusade neih avangin kan zir ta rih lo a, in lamah ngaihnawm ti takin ka chhiar a. A hlawk thlak hle. Sawiho tur chhawp chhuah zingah Sunday school ṭangkaina sawi ni se, tih hi ka rilruah a lian hle. Ka thiam ang angin kan sawi zui ve ang e.

Mizoram leh khawvela Kohhran hrang hrangin Kohhran rawngbawlna peng hrang hranga lung­phum pawimawh tak kan neih chu Sunday School hi a ni. Mizorama Kohhran hrang hrang hian kan ngai hlu a, Sunday school bik inkaihhruaina pawh fel takin kan nei hlawm. Kum tin Sunday school zirtirtute tan training pawh kan nei ṭhin a, zirlai enlawkna pawh Pathianni apiangin neih ṭhin a ni.

Sunday school hi naupangte taksa, rilru leh thlarau Pathian thua an nun sawhnghehna leh chherna hmun hmasa ber a ni. Puitling leh naupang Sunday school kai ṭhinte rilru leh thlarau lam school ṭha ber, Khawvel School zawng zawng zinga chatuan thleng zirna awm chhun a ni. Keimah ngei pawh hi ka Bible chang hriat a tam zawk hi Naupang sunday school ka kal laia ka vawn leh hriat a ni hial awm e. Sunday school zirlaibu a changvawn bakah thla khat chhunga Bible chang a tam thei ang ber vawn kha kan tum a, chang 150 te kha kan vawng ṭhin. Khang kha tunah ka chhawr dawn chauh a lo ni.

Thomas Rainer-a chuan, “Kum 1900 vela America rama member thar kohhrana lo lut 80% te chu Sunday School aṭanga kohhrana rawn inpe an ni,” a tih hian Sunday School rawngbawlna pawi­mawhzia leh a hlawk­zia a tifiah hle awm e. America ramah kohhran tihmasawntu leh tiṭhang chak bera an sawi chu Sunday School hi a ni.

Sunday School hi kum 1780-ah England ram, Gloucester khuaa Robert Raikes-a din a ni a. Dodalna nasa tak hnuaia bul ṭan ni mahse, Sunday School hi mi chanhaiten zirna an dawn theihna hmasa ber a nih avang leh Sunday School kaite nunah danglamna nasa tak an hmuh avangin a darh zau zel a. Hmuhsit taka elsentute ngei chuan, "Robert Raikes-a hian Gloucester khuaa sihal rualte chu beram novah a chhuah vek a ni," an ti hial.

Pawi khawihna tla­hniama jail tang an tlem tak em avangin Gloucester khua leh a chheh vela dan lekkawhtu leh thubuai remtu inzawm khawmte chuan kum 1805-ah Robert Raikes-a hnenah inthurualin lawmthu sawina lehkha an thawn hial a ni.

Naupang, sunday school tha taka kal tluan parh chuan humsual an dai lo nge nge tih a ni ṭhin. Tin, Kohhran tha leh chak tak nei tura chuan Sunday School tha tak neih hi tihmakmawh a ni. Sunday School in kaihhruaina tha leh chak nei Kohhran chu an chakin an nung a, kohhran hmel lanna ber pakhat chu Sunday School hi a ni.

Lee Baxter-a chu America khawpui pakhatah kum hnih (1952-1953) chhung mayor a ni a. Thubuai 3,400 zet a ching fel hman a. Lee Baxter chuan, "Ka hnena thil tisual an rawn hruai reng reng chu an naupan laia Sunday School kal tha lo leh kal ngai lo deuh vek an ni” a ti.

Fawcett, New York-a Judge chuan, "Court-a naupang 2,700 an rawn hruaite chu Sunday School-a hming ziak lo, Su day school kal ngai lo vek an ni, a ti bawk.

India ramah July 9, 1803 aṭangin missionary ropui William Carey-a leh a ṭhiante (Serampore Trio) hma laknain Sunday School neih ṭan a ni a. Mizoramah pawh Zosap Rev. D.E. Jones-a (Zosaphluia) hma laknain February 20, 1898 aṭangin mei mit lovin kan nei zui ve ta a ni.

MSSU Committee (February 16, 1944:5)-in a rel angin Mizo­ramah chuan kum 1944 aṭangin Khawvel Sunday School Ni hman tan a ni a, 1949 aṭangin November Pathianni hmasa berah thupui neia hmang ṭanin, kum 2001 aṭangin puitling leh naupang lamten zirlai hran an zir ṭan a. Aizawl Central Presbytery aṭanga rawtna lo lut, MSSU Comt. 162:6 of 24.10.2018-in a rel angin, kumin (2019) aṭangin naupang lam chu hmun hnih - Beginner - Junior leh Intermediate - Senior-ah ṭhen a lo ni leh ta a ni.

Keini Mizoram Presbyterian Kohhran Puitling Sunday School zirlai chu "Kristiante Rinna Vawn Him" tih a ni a. Rev. Rosiamliana Tochhawng, Aizawl Theological College-a zirtir hna thawk mek ziah a ni. He zirlaibuah hian zirlai 46 awmin phek 259 zet a chhah a ni a. A chhut man Synod-in 25% a subsidised avangin Rs. 110 chauh-a lei theih a ni.

Mizoram Presbyterian Koh­hran Puitling Sunday School zirlaibu hi Mizoram Synod hnuaia Kohhran zawng zawngte zirlaibu a nih bakah Presbyterian Church of Myanmar (PCM) hnuaia Phai Synod pumpui chuan an zirlaibu atan an hmang ve nghal zel a. Presbyterian Church of Myanmar leh Mizoram Synod Partnership Agreement angin Mizoram Synod chuan kum tin Copy 1000 zet a thlawnin Presbyterian Church of Myanmar hi a pe ṭhin a ni.

Presbyterian Kohhran Puitling Sunday School zirlaibu hi Mizo lehkhabu malkhaiah chuan copy chhut chhuah tam ber a ni ṭhin. Kum 2023 zirlaibu hi Copies 90,000 zet chhut a ni a, Puitling Sunday School zirlaibu bakah Nilai Leh Beihrual Thupui Bu hi lehkhabu chhut tam ber a ni awm e.

Thil pakhat,
ka rilrua awm chu.....

Ka rilruah thawk khat lai khan Kohhrana ṭhalai, KṬP, ṬKP, PYD leh SAY etc. a active member an rintlak lo, hnathawk atan ka chhawr duh lo tia, rintlak lo leh hnathawh ngai pawimawh lo, chhawr tlak loh ang hiala sawi an awm ṭhin. Chanchinbu pakhat editorial-ah phei chuan Sunday school chungchang fiamthuna atana hmang a, Sunday school kaikim chungchang sawi a, 'Kai lo kim kan ni...' tih vel uanpui hial kha an awm a. Khawvela School chhe ber Sunday School, ti duh hial kha an awm. A zia lo hle.

Hemi chungchang hi 56th KṬP General Conference 2016, Champhai Zotlanga neihah khan March ni 5, 2016 (Inrinni) chawhma dar 10:00 - Thupui Zir Inkhawmah, Rilru Hrisel tih thupui hmangin Upa Dr. C. Lalhrekima, Mission Veng chuan a sawi chhuak nghe nghe.

Sunday school ṭha tak kan neih avanga kan nihlawhna leh ṭangkaipuina te hi ngaihtuah ila. Tin, Kohhran hrang hranga ṭhalaite hi mi rintlak leh chhawr tlak, Kohhran, khawtlang leh chhungkua, inṭhenawm khaw­venna kawnga mi thawh hlawk leh kan innghahna an ni reng a ni, tih hi kei ka hmuh chian ve tak a ni. Kohhrana inhmang te hi mi fel bik an ni ka tihna a ni lo a, inhmang lem lo te pawh rintlak tak tak an tam hle.

Thil reng rengah hian a ṭhatna leh ṭhatlohna sawi tur engkimah a awm thei ang. Tawngkam chhe taka a chhelai dim lo baksaka kan in chawi vung sak taima lutuk hian kan nunho leh thawhhona te, kan in rintawnna te nasa takin a ti chhe thei a. Chuvangin Pathianin Sunday school ṭha tak Kohhran kaltlanga min pe hi lawm ila. Kan tu lem fate pawh Sunday school ngai pawimawh inzirtir i uar deuh deuh ang u.

- Dr Lalmalsawma Nghaka, Kulikawn