Mizoram Sawrkar hnathawk indaih lohna sut kian dan tur rawtna
Tuna kan dinhmun
Mizoram sawrkar hnuaia hnathawk te indaih loh thu hi media kaltlangin kan hmuin kan hre fo a. Tuna thawktu lak dan kal hmang nena chhut phei chuan, kum nga (5) hnu-a hna thawk thei tawh lo tura inngai dept 10 bawr vel an awm mek. Tuna thawktu awm mek kan tih hoah hian project contract te, govt contract te, muster roll kan tih te, coterminous te, officiating kan tih te, leh a dang te pawh an la awm mai thei. Dept kan neih dan hi council of minister te chanpual ang chuan 44 kan nei mek a. Dept head tia sawi erawh chu 95 ngawt kan nei thung. Tun thleng hian sawrkar hnathawk kan indaih loh dan hi record mumal tak a awm chiah lo niin a lang. Amaherawhchu, mi thiam zawk te thu ziak te, sawrkar record te leh chanchinbu lam aṭanga hmuh theih ang ang te ti hian han khaikhawm ta ila.
Sawrkar hna thawk zawng zawng zat 54771 (MR leh contract zawng zawng telin) as on Dt 31. 03.2018. (2018 hnu lam ah update record a awm rih lo)
School education-in thawktu a ngah ber a, thawktu 12874 lai thawktu awmin, sawrkar hna za zela 23.51% a ni phak.
Mizoram Youth Commission thawktu a nei tlem ber a, 12 thawktu an awm a. sawrkar hna za zela 0.02% a ni.
Mizorama sawrkar hnathawk zawng zawng te hi, mipui zat aṭanga chhutin 4.99% an ni phak a ni. (2011 Census)
Sawrkar hnathawk group wise sanction post leh post ruak zat as on Dt 31/03/2018 :
S. No Group Sanction post Post vacant Remarks
1 A 4939 734 Including CSS post
2 B (Gazetted) 1213 268 Including CSS Post.
3 B Non Gazetted 16949 4668 Including CSS Post.
4 Group C 19369 5232 Including CSS Post.
5 Group D 8671 1905 Including CSS Post.
Total 51141 12807 12807 hi indaih lohna (shortage) a ni ta chiah a ni.
Sawrkar hna thawk dang :
S. No Positions Number Remarks
1 Works charge 860 PWD, P&E, PHE
2 Contract 703
3 MR skill I 602
4 MR skill II 2987
5 MR Semi skill 1333
6 MR un-skill 4241
7 Co terminus (MR) 180
8 Co terminus (contract) 5530.
Total 16436
Reference: Census of govt employee and workers Mizoram 2018. (Sawrkar in hei aia update hi statistic a nei rih lo)
A chunga sawrkar hnathawk kan tih te zingah hian dept ṭhenkhatten, a bikin district level ah, an remchan dan leh indaih loh zualpui phuru tura Office Expenses (OE) aṭanga an lo rawih te an tel lo a, tin, externally aided project ṭhenkhat a thawktu, project contract an tih mai te an la tel lo bawk a. Tin, a chung table – I daih lohna 12807 khi indaih lohna tak tak a ni ang em? Table no II sawrkar hnathawk dang khi 16436 daih an ni tho bawk si a, zir chian hlek a ṭul ta tihna ani.
Chinchang hre zawk te sawi danin tuna kan dinhmun dik tak hi a him lo takzet a, sawrkar hian hnathawktu tur kum tin mi 1000 lak belh pawh ni se la, kum 5 hnuah chuan kan dinhmun a chhe viau dawn tho niin sawi a ni.
Kan indaih loh zualna nia sawi te chu.
Office supporting staff – ( Below superintendent)
Field staff ( technical and non -technical) Group C, Group B Gazetted and Non Gazetted.
Engtia hma lak tur nge ni ang?
Eng Sawrkar tan mah hna thar huk theih a ni dawn lo, kan harsatna sutkian dan tur ruahmanna neih a ṭul zawk a, long term-a sawrkar tana hlohna ni si lo, mipui tan leh sawrkar tana him leh tlo tur zawk si duan chhuah a ṭul ta a ni. Dept 4-5 pawh collapse ta se, mualphona vawrtawp a ni dawn tho tho, kan ram hi a tluchhe der thei. Sawrkar thar lo piang tur hian heti zawng hian ngaihtuahna seng ta se la, kan inchhanchhuah theih a beisei awm. Hetiang hian rawtna siam chhin a ni.
Pension te rawih nawn: Thawktu kum 60 an tlin chiaha an pension hian, thawktu hrisel ṭha pangngai, medical fitness produce theite chu kum hnih dang (contract fixed pay) in rawih nawn ni se la. An service laia an hlawh leh mawhphurhna ang ni lo, sawrkarin a mamawh deliver tur chauhin ni thung se. Hei hian indaih lohna a su kiang hret ang a, sawrkar senso a tihziaawm phah bawk ang. Tin, post ruak thawktu indaih lo kan tih pawh hi, indaih lo tak tak ni loin, an service rule in kaisang tura a phut chin service kumin a la phak loh vang pawh tam tak an awm, heta kum hnih kan lo in-delay hret hian remchanna a siam thei bawk. Tin, thawktu rawih nawn hian Group – A, B &C chin huam se la, Group A ah pawh, level 11 chin erawh huam lo thung se, a chhan pawh hnathawktu indaih lohna hi level 11 chin chunglamah a nasa lo. (Hetih lai hian dept mal khaia level 11 chin indaih lo zawk, a hnuai lam indaih zawk erawh an awm tho a, tuna mi hi chu a tlangpuia indaih loh dan a ni) Sum leh pai (Financial) kaihhnawih thilah chuan sawrkarin rule a neih lai angin kalpui mai se.
Sawrkar hnathawk tura kum bithliah chungchang: Hei hian physical activity mamawh nasa bik service te chu huam lo se. Sawrkar-a lut tura, kum 40 bithliah hi ennawn ni se la, kum 50-55 thleng pawh ni se, hei hian nasa takin mi thiam leh experience leh technical knowledge nei zawk te tan kawng a hawn phah ang. Tin, mi an qualified a nih chuan kum 5 lek pawh sawrkar hna lo thawk se, sawrkar tan vek human resource develop na ṭha tak a ni. Sawrkar kalphung leh hnathawh dan hrethiam an tamna hmun leh ramah mi an changkang tlangpui, hei ringawt pawh hi mipui hmasawnna tur point pawimawh a ni. Hei hian entry system a khawih nghal lo thei dawn lova, senior level chin entry system ah technical knowledge & skill te, experience neih dan te enkawp a ṭul thung ang. State ṭhenkhat sawrkar hnathawk kum bithliah dan tlangpui te lo en ila.
Note: State tin hian nature of service & qualification a zirin kum bi thliah an nei hrang bawk.
Sawrkar hna programme leh activity tam thei ang ber outsource/privatize chungchang :
Outsourcing leh privatization tih hi inhnaih viau angin a lang a, technical tak chuan a hrang ve deuh hlek. Outsourcing hi chuan, NGO/company ten sawrkar aiawha hna an va thawhsak lam sawina a ni. Privatization tih hi chuan sawrkarin assets a neihho a hralh chhuah emaw, mi dang a va enkawltir tak daih lam sawina a ni.
Kan rama sawrkar hna thawk indaih lo chhan lian tak pakhat chu, sawrkar dept ten engkim tih kan tum ṭhin hi niin a lang. Hei hian hna quality a tichhia a, schedule a delay phah fo a. Scope change a siam tam phah bawk a, thil dik loh tih theihna kawng a inhawn zau phah bawk. Sawrkar dept 10 bawr vel aṭang hian programme & activity te hi mi dang tihtir (outsource) theih niin a lang. Field staff kan indaih loh chhan lian tak pawh hi extension services lam leh monitoring/Inspection te an ni.
Engte nge outsource theih ang? :
Outsource theih activity leh programme te hi a in ang lo nasa dawn a. Heng a hnuaia mite hi a tlangpui te an ni ang.
Capacity building.
Group D and Driver services.
Works monitoring.
Infrastructure, building, electronic repair and maintenance.
Technical paper design and documentation.
Extension services,
Check gate, land survey, periodic survey etc.
Dept te staff strength ennawn a, central sawrkar kal dan zulzuia insiam rem.
Kan sawrkarin hnathawk tur a bituk leh thawktu a estimate dan hi ennawn a ṭul. Field office heng Block level or district level hi state govt leh central govt te hian an nei kawp ve nual a, staff strength an chhut dan en hian kan insum deuh a ngai em aw a tih theih, hei hi kan indaih loh chhan pakhat chu a ni. Sanction post kan siam dan hi ennawn (revise) ni se kan daih lohna hi a zia phah tura beisei ani bawk. Entirnan. Ran vulh tam tawh lo leh uar tawh lo district ah te, veterinary dept kan dah lian lurh em? Industry awm mang lohna district ah staff kan indaih lo kan ti ṭhin em? tih te en tel a ṭul. Zirchianna neih vat a, central kal dan zul zuia kan kal theih chuan district level dept te hian thawktu 10 mamawh an awm mang lo ang. Hetih rual hian a chunga sawi tak programme and activity outsource a taka kalpui dan leh staff strength erawh enmil a ngai ang.
Department pasarih (7) te tun dinhmun bih chhianna leh rawtna te :
A chunga dept pasarih (7) te tun dinhmun en ringawt pawh hian hmahmawh taka hma lak a ngai tih a chiang hle a ni. Dept ṭhenkhata thawktu te hian kum 4-5 chhunga collapse thei dinhmuna din an inti tawh a, heta rawn tarlan tel loh, tun kum 3-4 chhunga pension tur zat an hisap aṭanga chhut phei chuan kan dinhmun a him lo hle.
Sawrkar hnathawk lai te ngaihdan hrang hrang lakkhawm : Sawrkarin field office hrang hrang a hawn tharin, officer level post a siam belh laiin, support staff a siam belh ve mumal lo hi indaih lohna tizualtu pakhat a ni. Hnaruak hnawhkhah dan chungchangah a LAL lam te, a hnawhkhat zung zung a, a hnuai lamten ngaih pawimawh an hlawh leh si lo hian harsatna lian tak a thlen chho ta a ni. Service association hrang hrangte thu leh hla ngaihthlak bik a nei ṭhin nia lang hian harsatna nasa tak a siam bawk. Sawrkar hian roaster system hi mumal leh awmze mumal tak neiin kalpui thei se. Officer post ṭhenkhat hi mamawhna vanga ni lem lo, service ṭhenkhat tana siam deuh mai nia lang awmte hi zir chiana siam rem a ṭul. Provisional employee te, Contract leh programme/schemes contract te hi awm lo ta se, kal mumal thei lo nghal tur pawh an awm niin a lang, hetih rual hian Post vacant tam hle anga lang si, hna thawk theih tho si te hi, a nghet lova thawk te vang niin a lang bawk.
Suggestion :
Outsourcing policy duan.
Common guidelines or policy pakhat hman a rem chang vek lo anih pawhin, Sector wise a hman tur outsourcing guideline duan.
Recruitment chat lak lova kal pui.
Thawktu indaih loh dan- mumal taka zir chian a siam rem.
Conclusion :
Sawrkar chhuanlam ni fo pakhat “Mizoram ah programme outsource dawnin NGO, Company, firm etc ṭha an awm lo,” an ti fo ṭhin. “Mizoah mi thiam leh ṭha an awm lo,” an tih fo pawh hi belhchian a dawl kher lo ang. Dept ṭhenkhatin Vai company an hman te hi en ta ila, local mi thiam tho an chhawr leh vek si. Vai company lam chuan an organization profile ah mi thiam leh degree sang pui pui an lantir a, experience ropui tak tak an ti lang a, sum dinhmun pawh lian takin an ti lang ṭhin, a takah heng mite hian kan ramah hna an thawk leh tak tak chuang lo fo, kan mi leh sate tho an chhawr leh ṭhin. Hetih lai hian sawrkarin process leh Dan (rule) a neihsa ten, local mite duhsak hlei thei lo khawpa kalphung a tikhirh a nih erawh chuan ennawn vat a, kan mil tawk deuh tura kan Dan neihte kan her rem pawh a ṭul ve ang.
- Zomuana