KHUAREL CHHIATNA

Tun hnai ruah surah Mizoram hmun hrang hrangah tawrhna chi hrang hrang a thleng a. A tuartute an lainatawm khawp mai. Kan tawrhna tam ber chu vanduai vang a tih theih ang. Ṭhenkhat erawh chu pumpelh theih tak tur, chhiatna thlentu ber ruahtui kan khuahkhirh ṭhat tawk loh vang a tih theih bawk. Hetianga ruahtui khuahkhirh loh avanga chhiatna lo thleng hi a pawi a. A hun laia kan tihtur kan tih loh man kha a let tam takin kan rul a, kan buai phah em em a, kan thlaphan phah bawk. A hun laia thil harsa lutuk lo, kan tih ngei tur ni si kan tih loh man tamzia hi chhut tham fe a awm. Tun hnuah chuan heng thil hi ngaihven ṭha tawh ila a duhawm khawp ang.

Tu’n kan ṭawng huatthuah lo la lo se la, ṭhenkhat hi chuan in sak lohna tur hmun anga lang ngawih ngawihah in kan han sa phawt mai a. Chutih nak a laiin kan fimkhur zui leh tehchiam lo te pawh a ni thei. Ruah a sur loh emaw, lir chhete pawh a nghin loh lai pawha hlauhawm tak anga lang kha ruah a’n sur a, kan dithlifarfem emaw, kan in chung aṭanga tui lo far thla emaw, kan tuichhe kalna emaw kan lo enkawl ngun bawk si loh chuan, a hlauhthawnawmna a thuah hnih thuah thum tawh ṭhin. In hmun him lo lai te hi chu a dil duh leh dil ngam awm teh meuh mah se, sorkar hian mimal hnenah a pe lo tur ni awm tak a ni a. Mahse a dil duh leh dil ngam an awm phawt chuan sorkar hian a pe zel mai niin a lang. Hnam puitling zawk chuan mihring himna an ngai pawimawh a, chuvangin mihring sahimna tiderthawng thei thil chu an fimkhurpui ṭhin a, ṭul lo kan tih thleng thleng hian an phal lo bur mai. Keini chuan Chaltlang leh Chanmari inkar khâm pangah te, Durtlang leh Bawngkawn inkar khám pangah te in hmun kan inpe mai a. A in hmun neitu lahin, ‘Kan hmun neih chhun a nia, kan sa lo thei si lo va,’ tiin kan sa leh mai a. Buaina a lo thlen erawh chuan kan buaina chu nasa tak a ni. A tak taka kan buaina piah lamah kan rilru a thlaphang a, kan chiai a, kan mang a ang ta ṭhin a. Kan manganna hi a man chhiar theih a ni tawh si lo. Chhiat kan tawh phah lek phei chuan kan ngaihtuah thui loh man hi tam tak a ni.

Hnam changkang chuan hetianga kan awm lohna tur hian dan leh hrai fel tak an nei a, khauh takin an kengkawh ṭhin. A bikin him leh dam kawk thei thilah chuan an dan an kengkawh uluk zual. Chumi an ken kawhna kawngah chuan an fir a, an ti kher kher zual. Keini erawh chuan kan dan neih te chu kan palzut a, inbiak thiam leh inngaihhnathiamna nen dan kan chawm pawlh a, ṭawngkam thiamna hmanga sawi fel theihte chu kan tih zawng tak niin a lang. Dan bawhchhe thiam leh bawhchhe ngam ṭhenkhat phei chu an huangtau ngang mai. Kan dan neih sa pawh kan kenkawh ṭhat loh laiin a ṭhen laiah chuan dan fumfe kan nei lo lehzel bawk. Mimal hnena in hmun pek lohna tura in hmun lo petu officer hrem emaw, tawrhtir emaw thawm kan hre ngai lo. Tun hma thil avanga inhrem chu thil thiang lovah kan ngai a, chumi avang chuan kan in hmun lo ram inpek danah vawiin thlengin kan buai a nih hi. Mi ramah chuan miin pawi a khawih chuan kum za lung in tang turtein an inhrem a, a tak takah chuan mihring dam chenin a phak miau loh avangin awmzia a nei lo maithei, mahse an pawi khawihin a hrin chhuah miau chuan chutiang chuan dan an kengkawh a ni. Keini pawh dan dik lova in hmun inpekte hi chawh chhiat leh theih dan a awm a nih ngawt loh chuan, tute emaw hun laia an pawi khawih kha kan tuar reng dawn tihna a ni.

Thil fel lo leh vanduaina zawng zawng hi thiamna leh firna hmangin a chinfel vek theih loh va. Vanduaina chu vanduaina a nih miau avangin kan hriatthiam phak loh aṭangin a lo thleng ṭhin. Vanneihna pawh chutiang bawkin kan suangtuah phak bak aṭangin kan chang fo va, fin vang leh fel vangin kan vannei reng bik lo. Chuti chung chuan kan vanduaina emaw kan tih tam tak hi chu kan ngaihtuah ngun loh vang a ni ve fo. Mi ṭhenkhat chuan an tuidawnte an ngaihtuah lem lo. Tuidawn fumfe nei mang lo hian thuamhnaw chhuak thar an lei zung zung a, puan man tam pui pui hi an lei awk awk mai.

Saprama ka zu kal ve zawk khan an tuidawn siam dan ka en a, an uluk ngang mai. An tuidawn lakna tuidawt kha fel takin an bangah a bet zaih a, hnawksak lo leh pawikhawih hauh lo turin an duhna takah an tuidawn tui kha fel takin an chhuah thlap mai. Keiniah chuan ṭhenkhatin an in chung tui emaw, an tui duh loh dang emaw pawh kawngpui lama khawh chhuahtir ta mai te, ṭhenawmte ram lama khawh chhuak tur te, awmze nei lem lova kawmthlang lama tla thla turtein kan chhuah tawp a. Kan ngaihsak zui lo va, kan vei zui hek lo. Tuidawn siam ṭhat nan pawisa kan ui tlat a, pawisa kan neih loh avanga duh anga kan siam theih loh thu kan sawi hreh lo. Mahse chung chu kan ngaih pawimawh tawk loh vang mai a ni. In chung tui emaw, tuichhe dang emaw kalna i siam fel hma loh chuan i in chu sa zovah inngai suh - tihte chu kan ngaihven lo.

A ṭha berah chuan chhiatna lam chi, tun laia kan tawrh ang chite hi chu fimkhurna leh ngaihtuahna avanga kan pumpelh theih chi reng reng chu pumpelh ngei tumin theihtawpin inveng ila, chumi piah lama vanduaina kan lo tawng palh a nih tak chuan tihngaihna dang awm hek lo, chhel taka tawrh mai a ngai a. Ringtu kan nihnate hmang ṭangkaiin kan Pathian rorelna pawm thiam dante kan zawn mai a ngai. He khawvelah hian kumhlun tur engmah a awm si lo va.