ASSAM RIFLE RAM CHHUAHSAN

Kum sawmthum dawn lai kalta aṭanga kan lo nghah leh Tlumtea thlir taka kan lo thlir, Assam Rifles chuan Aizawl khawpui chhunga an ram luah langsar ber, Quarter Guard, Lammual leh a bul vel an chhuahsan ta a. Aizawl khawpui ṭhan zelna duhtu mi tam tak chu kan lawm tak meuh meuh mai. Lawm ngei ngei turte pawh kan ni. Assam Rifles te hi Aizawl laili taka awm an nih avang leh 1998-a Assam Rifle sipai lumum zu rui pakhat thlavang an hauh vanga mi 10 dáwn laiin nunna an chân tak hre pha chin chu he Assam Rifles hmun hian kan mit a kap tlat. Helai vela Assam Rifle mi leh sa hmel kan hmuh apiang hian thinlungah thawnthu hlui a thar leh ṭhin. An ram chhuahsan hi eng atan mah hmang lo mah ila kha thil avang khan Assam Rifles-ho hi hnawk kan tih tlat. Hnawk kan tih em avangin kan politics thlengin inchirh theh nan te, insawi theih nan te, indem nante leh inchhuan nante Party hrang hrangin kan lo hmang chiam chiam a. Assam Rifles-ho chhuah leh chhuah loh chungchang avanga dam chhunga hriat hlawh tur ṭawngkamte pawh a awm mahna. Helam chu tawk se, an chhuak a, a lawmawm e.

An han chhuah tak chiah khan ka lawm ve em emna chu an ram chhuahsan hman dan tur a duh dan ṭha deuh deuh mai nei kha kan lo tam mai a. Chumi chingfel tura ngaihtuahna sengtu tura tih ka ni lo hlauh kha thil hahdamthlak tak a ni — zahthlakin. Tu khaw kha mah hian a hman ṭangkai zui dan tur kha ka kutah an dah dawn loh tehlul nen ralkhat aṭangin ka ngaihtuah ve ṭul hauh lova ngaihtuahtu ṭhahnemngai tak tak, duhdan ṭha tak tak nei an tamzia ka ngaihtuah a, awmhmunah ka thlate a lo muangin ka lawm em em a. ‘Ekhai, hei, a ngaihtuah peih leh ngaihtuahtu tur kan ngah mai a, kan tel lo pawhin ṭha takin ruahmanna an siam ngei ang,’ tih loh theih a ni lo. Ka kuta awm chu ni se ka’n ngaihtuah ang a, duhdante ka nei ve ang a, chu ka duhdan chu tihpuitlinte ka tum ang a, a remti lo tawk an awm thei a, chu chauh ni lovin hun lo kal zelah duhte ka lo thlang sual palh reu reu ang tihte ka hlau va. Chutiang ngaihtuah ngai hauh lova kei aia duhdan awmkhauh nei an tamzia ka ngaihtuahin ka lawm a ni. He khawvelah hian kan tel ve hauh lohna tur leh awmzia kan neih theih hauh lohna thila rilru tihhah hi thil hrehawm leh sawt lo zet mai a ni a, chutih laiin kan tihtur hmabak, mi dang tih hleih theih hauh loh leh mi dang tihtur ni miah lo (mahni kekawrte suk te, mahni thu ziah tur ngaihtuah te, mahni mawza balh leh balh loh ngaihven te, mahni ngaih pawimawh mitthi leh khawhar ina kalte leh thil dang tam tak) chinfel zung zung hi nunkhaw nawmna pakhat a ni ve a. Mizoram tana thil pawimawh leh lian tham, kan ngaihtuah ve ngai hauh lova kan vaia tana ṭha tur thil ṭhahnemngai taka lo ngaihtuah ṭhin mi eng emaw zat an awm tih han hriat kha a lawmawm a ni. Duhthu samtute zinga tu mah khan a khawilai kil emaw anmahni chanah hui luh an tum lo tih thuah lah kan chiang tlang si.

Assam Rifles ram chhuahsan hman zui dan chungchangah ngaihdan a inang lo viau a, kan hriat phak china rawtna zawng zawngte chu a rawttu leh duhthu samtu tan chuan ṭha tak leh Mizoram duhsakna a ni vek a, mahse a inpersan hlawm angreng viau mai. Ṭhenkhat chuan intawllen lam an ngaihtuah hle a, ṭhenkhat chuan mipui tana hlawkna lam an ngaihtuah a, ṭhenkhat chuan khawpui mawina leh khawpui cheina bakah thing leh mau leh hmun awlte an ngaihtuah tih a hriat theih. Kan ṭawng tu huatthu suhah kutdawh duhthlantir ang maiin kan mangphan ṭhin leh, kan duhthusam ang deuh kan kuta a lo awm tak thutah chuan rawtna kaihlai deuh deuh a lo piang ta chum chum mai a, a lawmawm lamah ngai ila a ṭha ang.

Mizoram sorkarin a ngaihtuahtu Committee a’n din hlauh mai hi a finthlak ngawtin ka hria. Inti-sorkar thuneitu takin, ‘Kan duh leh kan bai ang a, kan duh leh kan tlak ang a, sorkar thu thu a ni mai,’ te ti ta mai se, hun lo kal zel turah fel lo a awm palhin mawh an phur vek ang a, eng anga ṭha pawhin siam chhuak se sawiseltu tur chu a hunlaia sorkar, Party sorkar chuan a tlachham hauh lo vang. Mahse fing takin Committee a din ta hlauh va, Committee duhdan a nih tawh miau chuan nakinah pawh sorkar dem ngawt theih a ni tawh dawn lo va, mimal dem a remchang tawh dawn lo bawk. Dem hlauh vang ngawr ngawr ni lo pawhin Committee din hi a ṭha hrim hrimin a lang. Kan lo hriat danin chu Committee chuan helai hmunah hian a thuphungin Aizawl Police Station dahte pawh a tum niin a lang. Hei pawh a ṭha viau thei. Aizawl Police Station hi an dah a nih pawhin kan lo hriat thawi dana Police Station awmna pangngai hi Hospital zauhna atana hman chhunzawm a nih phei chuan a lawmawm dawn riauvin a lang. Keia lo ngaihtuah venaah chuan kan Vanapa Hall hi kan sawn dawn a nih loh chuan a kawt hmai te hi tihzauh phah ta deuh ila, hei aia lirthei inhnawh tawt lo deuh tur hian Vanapa Hall kawt zau zawk kan neih theihna turte hi ngaihtuah ila tih vel a ni a. Mahse chu ngawt chu a ṭha ang em tih ka hre ngam lo, Vanapa Hall hi a awm ngaia awm reng tura suangtuahna hi eng ang chauhva rintlak nge a nih ka hre ngam tlat lo va.

Pawl reng rengah hian a enga mah ni ve mang si lo leh pawl tana ṭangkaina nei lo lo hi, a kila mi hriat mang hleih lohva pawl tana saruh ruh a lo ruh ve tlat hi kan ni duh chawk a. Chutiang deuh chuan kohhran tana ṭhahnem lo kei hian ka Kristian rilruah Aizawl khawpui laili taka Mandir erawh hi chu hnawk ka tihna a rei tawh. Kan khawpui laili lai berah mi zawng zawng tan hel loh theih lohva a’n ṭhu nghet tlat mai leh, sakhaw thil a nih avanga dimdawi tel a ngai tlat si hi tlawmah ka lo la ve tumhrang a. Chu chauh ni lovin a hmun hi kan mamawh dan a chiang lehzual lutukin ka hre bawk a. Heng zawng zawng ngaihtuah chung hian hemi ngaihtuahtu Committee hian eng ro ṭha tak emaw chu an rel ang tih ka ring tlat a. An rorel chu ka duhdan a nih lem loh pawhin an rel ang ang pawm tur hian ka rilru ka kau ru bawk — ka inngaihtlawm vang leh thil dang ni lovin tu duhdan mah hi mi zawng zawng chuan ṭha kan tih vek dawn loh vang mai a ni.

Assam Rifles ram luah, kan khawpui laili tak maia awm, hetiang khawpui tawtin kan duh anga hman ṭangkai theih tura kan han nei ta thut mai hi a lawmawm ngawih ngawih a. Kan la naupan ve deuh lai, Krismas te kan nghahhlelh ngawih ngawih lai kha han ngaihtuah let ila, Krismas lo thlen dawn chawlhkar hnih khatte kha chuan Krismas laia a nawm turzia ngaihtuahin kan helhhawlhin kan phur em em ṭhin a. Mahse Krismas ni tak a lo thlen chuan awm leh chuan vak ngaihna kha a lo awm leh tawh lo va, a lo thlen hmaa kan lawmna kha a lo hlimpuiawm ta ber zawkte pawh hian a lang thei a. Chutiang deuh chuan Assam Rifles ram chhuahsan hnu si, sorkarin hma a lak hma deuh sia thil ṭha tak awm thei tura kan suangtuah lai hi a va nuam em!