MIHRING MAWLH HI

Hmanrua leh khawl chi hrang hrang a lo chhuak zut zut a, hmanlai nena ngaihtuah a, tehkhin dawn phei chuan a tehkhin tumtu hi mi mawl chan hial a chan theih titih a, titi changkang lo vawrh tum chante pawh a chan theih. Hmanraw lo chhuak tharin a tih theih ang han tih a, han hman ṭangkai theih tawh chinah chuan hmanraw hlui chuan hmanlai a chang vawng vawng a, a hmanrua ber kha thil pawimawh ber emaw tih awl tak a ni. Tun hmaa thingzai tlawn kan phel tet duh changa kuta nawr chi thingzaina hmanga kan han zai ngat ngat mai ṭhinte kha chuan hmanlai a chang zo ta. Hmanlaia kan hahzia leh a harsatzia sawi tum chu tunlai, thingzaina khawl chi hrang hrang chhuah hnuah chuan nuihzatthlak chan a chang ta. Chutiang bawkin hmanah chuan zinvah duh chuan kein kan inphur chhuak a, kan ban hman tawk tawk ban turin kan inruahman a. ‘Chumi aṭanga chumi chu ni hnih kal,’ ‘Chumi leh chumi inkar chu chak deuh tan chuan a ban theih,’ tihte kha titi vantlang leh hriatna pawimawh a ni. Mahse tunah chuan mahni veng chhunga inkhawm tur pawhin lirthei hmangin kan ṭhalaite chu an kal a. Eng emaw awm hlek se, lirthei a tlar beng bung ta mai. Hmanlai dinhmun leh tunlai dinhmun ngaihtuah a, changkannain thil a rawn ken te leh kan awlsam phahzia te ngaihtuah chuan changkanna leh hmanrua hi thil pawimawh ber anga ngaih awl tak a ni.

Chhungte nei ṭha pui puite hi kan va tam tawh tak em ve aw! Eng pawh ti dawn ila, hmelhriat leh chhung leh khatah kan innghat nasa em em a. Mahni hi engmah ni lem lo mah ila thiamna leh theihna hmanga inelna leh hnathawh tur zawn kawngah pawh chhungte leh sawipuitu neih ṭhat chuan thlamuanpui tham fe hi a lo awm reng mai a. Chutiang nei ve lo chu khuate a harin kan thlaphang a. Tihpuitu nei ṭha chu keini aia tling lo leh tlak lo ni mah se, kan chunga leng zel turah kan ngai a. Kan thiamna leh theihna pawhin min thlamuan zo ta lo. Kawng engkimah, ‘Kan chumi khami chu a awm a...’ kan ti tak zung zung a. Keimahni lang mang lova hamṭhat thutte hi kan beisei ta fur mai.

Sum leh paite hi a thei tan a awlsam hmel tehlul nen, chhungkhat laina leh hmelhriat ṭha nei ve lo tan chuan a vang vawng vawngin a lang a. Kawi tinah, ‘Sum chu awm se mifing kan ni ve mai tur,’ ti thei leh ‘Sum chu nei ila kan ti ve mai tur,’ ti thei pa titi thiam leh ṭawnghmang thiam, hnial hleih theih loh mi zei an inhung fur a. Veng tinah leh khaw tinah retheihna avanga ding chhuak ve ta lo, an fel loh vang ni hauh si lova inngai an awm fur mai. A vannei tan chuan Contractor nihnate hi hawh chawp turte a lo awm a. Eng sign-board emawte han tar nawk nawk chuan tihpuitu ṭha nei chuan sum hai luhna awlsam zet maite hi an han nei thei mai zel bawk a.

In lianpui pui leh ṭha pui pui a ding zawt zawt a. Kan hmanlai in te kha chu mi tam tak chuan an hluihlawn fel ta khawp mai. In sa thar apiangin an sa nalhin an sa ṭha a, changkang anga lang hlirin an sa zo ṭhin a, chutiang in neih chu vanram kai tluk dawnin kan ngai pawimawh a. Mi tam tak in phei hi chu thingtlang leh khawpui sawi lovin ram changkangah pawh va hung ve tawp ila, duai lo tak tak tur a ni a. Chutiang in kan neih theih tawh chuan keimahni tak chu engpawh lo niin kan sak zawh aṭanga kar leh lawkah mirethei ber angin hotute hmaah inlantir dawn mah ila, in ṭha kan neih tawh miau chuan thiang vekah kan ngai a.

Mi tam tak chuan mihring en khûmin changkanna leh hlimna te, nawmsaknate leh hlawhtlinnate chu kan thil neih aṭangin a lo kal ve mai thei zel niin kan hre ṭhin a. Kan changkan ve lohna chu keimahni mihring ni lovin sum kan neih loh vang te, hmelhriat ṭha kan neih ve loh vang te, hmanraw changkang (motor chhuak thar) kan lei ve theih loh vang te niin kan hre ṭhin. Kan fate tana lirthei man tam lei theia kan inngaih laiin kan rilru chu rethei ber pawl dinhmunah kan dintir hreh lo va. Kan hnathawh theih loh nachhan pawh hmanrua kan neih ṭhat loh vang niin kan hre fo ṭhin bawk. Kan harsat nachhan chu amah harsatna kha a hranpaa kan chunga lo thleng niin kan ngai a, a chinfelna chu kan kuta awm niin kan hre ṭhin lo. Kan suangtuah dan ang lova thil a lo thlen chuan kumkhuaa chhiatpui turah kan inngai a, a phenah mihring dawl lo leh zam lo, harsatna hneh tura huai tak leh chhel taka ding tur a awm thei a, chu chuan hlawhtlinna tlangah a hruai thleng thei tih kan ngaihtuah lo fo.

Mahse mihring hlutna leh pawimawhna chu englai mahin a danglam ve lo va. In ropui leh changkang tak anga lang pawh sa mah ila, a chhunga cheng mihringte'n kan zir leh si loh chuan kan nuam chuang lo va, kan ropui chuang lo. In nuam ber ber leh hlu ber ber chu a chhunga nui ri hriat tur awmna te, inngeih tak leh awmze neia chenhona in te, inzirtirna dik awmna hmunte hi a ni tih ngaihtuah lovin a cheimawina leh a bel mawina ngawt kan zawng ṭhin. Ṭhutkhawmna pindan luah hlawh lo zet, man tam tak leh mawi taka duante hi a awm fur mai ang tih hlauhawm a ni. Veng tinah hian ṭhutkhawmna pindan, a in neitu lamin kan luah lum zawh loh hi eng emaw zat a awm ngeiin a rinawm. In chhung luahtu mihring miziain kan ṭhutkhawmna pindana mihring ṭhu tur a ko lut zo lo va, kan tha thawh leh kan nunphungin ṭhutkhawmna pindan luahna a phur chhuak zo lo. In ṭhenkhat phei chu a chhung a zau va, a ropui a, mahse chu ina len luhna tur kawtkai a awm tlat lo thei bawk. Kan ram neih chhun ang zawng zawng chu in lianpui sak nan kan hmang zo vek a, chu chauh ni lovin kan ram bak thleng thlengin kan chhungkhung a, zak hlek lovin thiamthu kan sawi ṭhin. Mihring leh a zahawmna hisap lovin in lian leh zau chauh kan lo hisap ṭhin a ni.

Vawiina chhungkaw ropui ber ber anga langte hi eng chen nge an ropui ang a, eng chen nge an awhawm dawn tih kan ngaihtuah lo. Nu leh pa te boral rual ruala dinhmun tlahniam nghal vek awm theih a ni a. Chutih rual vek chuan vawiina chhungkaw hnuaihnung tak anga lang, kum sawm dang lo vei leh hunah erawh chuan chhungkaw awhawm ni tur tam tak hian kan in ropui tak hi inngaitlawm takin an luah a, hriat hlawh lo takin an awm mek.

Mihring ber mai hian an zir phawt chuan hmelchhiat te, vawiina retheihte hi a lo pawi vak lo. Chutih laiin hmelṭhat leh neih nun chu hnial rual a ni si lo. Mihring inhriat chian tawh hnu chuan hmel hian kori a lo tu vak lo va, retheihnate hi mihring fel leh rintlak tan kumkhaw hmelma a lo ni hauh lo. Retheihna leh hausakna aia thil nghet lo hi a lo tlem khawp mai. Nungchangin a zir phawt chuan retheihna hian mual min liamsan thuai thei a, nungchangin a zir loh chuan hausakna hi anchhia a ni hial thei. Mi rinawm hnenah chuan zahawmna pek a ni fo ṭhin a, a retheih leh hausak vang a ni lo. Retheihna hian mi taima chu a ngam lo fo va, mi dik chu mualphonain a ngam tak tak ngai hek lo.

Mihringin zir lo chung pawhin nihna sang tak a neih theih a, dinhmun sang takah eng emaw chen chu a thut theih. Mahse zahawmna leh ngaihsanawmna tak tak chu mihringah zel a ni a awm ni.