TUNLAI LEHKHABU

Hmanni lawkah Mizo Writers Ass°iation-in Mizo kutchhuak lehkhabu tha zual sawm thlang chhuakin a tlangzarh a. Heng lehkhabute hi tunhnaia chhuak pawh ni lem lo, hman aṭanga vawiin thlenga lehkhabu rin tlak leh tha te a ni. Thuthmun aṭangin hetianga ti thei leh ti peih pawl kan lo la awm te kan lo lawm ve veng veng a. (He pawlah hian ka tel ve thova, mahse tha engmah ka thawh ta lova, tel ve lo ang maiin ka inthlahrung.)

Heng kan lehkhabute hi Mizo min khai ding tur leh min vawngtu tur a ni a, hmasawnna hmuh theih, a pawisaa teh chi ang te nen a inang lo. Lehkhabu thlan chhuah sawm te kha chhiar manhla tak vek a ni a, thalai, thil hriat duh leh thil bulbal tak tak aṭanga hre duh tan chuan chhiar ngei chi a ni hlawm. Khang lehkhabu thenkhat zinga mi kha chu han chhiar pawhin a hahdamthlak a, kan lo hriat ve emaw kan tih tam tak kan lo hriat chian loh kan Mizo nunphung leh khawsak te kan hriat thar leh phahin kan hriat belh leh phah ngei ang. A then chuan kan ram hmasawnna kalsiam kan zawhna kawnga kan hriat tur te min hrilh a. Thalai, changkang tak leh nghet taka nun tum, sang tak thlen tum tan chuan chhiar a tul hlawm khawp mai.

Pu A.Thanglura lehkhabu ziah te leh Pu Liangkhaia kut chhuak te chu a inpersan viau mai thei a, Pu A.Thanglura lehkhabu te hi chu a ngaihnawm hrim hrim a. A tawngkam bungrua te pawh ngaihnawm danglam tak a ni. Pu R.Vanlawma 'Ka ram leh kei,' te ang te kha chu a hlutdan a dang thung. Thenkhatin an tih angrengin, a naka zentuin thil awmdan a sawi te hi a hlu bik a. Khawi lai laiah emaw chuan hriat fuh loh palh pawh lo nei se a mawh lo. Pu J.Malsawma 'Vanglai' mawlh kha a va han ziak thiam em. Han chhiar ila a hahdam thlap a, mahse a sawi duh chu a sawiin kan hriat tur chu kan hre si. Pu Siamkima Zalenna Ram te kha chuan Mizoram thu leh hla kha a rawn sawi nghing der der mai a, mahse a sawi chhiat a hlauhawm hlek si lo. Pu K.Zawla kha kan zirtirtu a nih avang emaw ni, a lehkhabu, 'Mizo Pipute leh an thlahte chanchin' tih kha ka ngaina hle a. Mizo nunphung tam tak kha lehkhabu aṭang khan ka hriat phahin amah Pu K.Zawla ngeiin a'n sawi kha chu a ngaihnawm lehzual. Eng pawh ni se heng lehkhabu tha tak tak leh hlu tak tak te hi a hluin a tangkai hlawm a. A ziaktute an fakawmin Mizote tan vanneihna ropui tak a ni.

Tunhnu hian lehkhabu tha tak tak a chhuak chhunzawm chho ta zel a. A lawmawm ngawt mai. Tunhnaia ka lehkhabu chhiar thenkhat te hi chu a hlu hlawm hlein ka hria a. Pu R.Zamawia ziak, Zofate Zalenna Kawngah Mei A Mit Tur A Ni Lo tih te kha a lawmawm ka ti a. Kan ram sawinghing vektu, Mizoram Buai chungchang, a tawngtu ngeiin tha taka thil chhinchhiah chungin a ziak a. Eng ram pawhin an zalenna atana an beihna chanchin chu nasa takin an ziak vek ngei ang a. Chutiang bawkin keini pawhin kan ziak ve ang. Mizoram Buai chanchin ziahna hrang hrang hi ka lei ve zel a. Ngaihnawm ka ti khawp mai. Capt. Lalthlana ziak te, C.Zama ziak te, Col. Lalrawnliana ziak te, Lalawmpuia Vanchiau ziak te leh a dang dang ka lei a. Pu Vanhela Chawngtinleri Vangkhuaah Kum Nga tih phei kha chu hlimawm tak a ni. Kan thian, V.L.Ringa Sailo (L) pawhin a ziak a. Ani phei chuan dawt a ziak thiam lovang tih kan rin sa avangin a chhiar a nuam lehzual. Rambuai leh a kaihhnawih lehkhabu hi a la chhuak zel turah ngai ila, kawng hrang hrangin kha kan Rambuai kha thlir loh theih a ni lova, kan ziahdan a danglam nuai ang. Heng zinga Pu Bualhranga ziah, Khuarei Sulhnu tih phei hi chu a ropui tham hlein ka hria.

Tunhnaia lehkhabu chhuak te zinga ka hlut pawl tak chu Lalhmingchhuanga Zongte (L) ziah, Mizo Buanpuite tih hi a ni. Ani hi a lehkhabu hmasa, Savun Kawrfual pawh kha lehkhabu tha atana thlan a lo ni tawh a, Mizo Buanpuite tih pawh hi uluk taka chhiar chuan kan kohhran nungchang thui tak hi ngaihtuah tur a awmin a lang. A ngaihdan hi tawmpui hle mah ila ani anga Reverend ni ve lem lo tan chuan sawi ve ngam a ni lovang. Pastor tam tak (Pu Chhuanawma te ang te) pawhin heng hi an ngaihdan a ni thui hle ang tih a hriat theih a. Mahse kan kohhran kalpui danah hian kan boruak tawn mek hian min la chim hneh viau mai a, kan kaldan phung pangngai su nghing thei zawnga lehkhabu ziak emaw, sawi emaw chu mi bik deuh tan lo chuan a ngamawm chiah lovin a lang.

Tunhnaia ka lehkhabu chhiar zinga ka lawm viau pakhat chu Pu Lalbiakzama lehkhabu, Dawn Kir Changin tih hi a ni. Sorkar Officer fel tak maiin a hnathawh laia a thil tawn aṭanga thudik a rawn sawi chhuah hi kan Politician te pawh hian chhiar vek se a duhawm khawp mai. Sorkar hnathawk lian, thil hre pha chinin hetianga thudik an ziah hi a hlu hlein ka hria a. Mi huaisen, ram hmangaihtu tan chuan sorkar a kan thawh laia kan hriatna leh kan thil hmuh te hi sawi zel ni sela, kan politician te pawhin fimkhur nan an hmangin kan politician lo la awm lehzel tur te pawhin thil hmuh thiam phah nan an hman te ka beisei ve a ni. Thil mak angreng tak tak mai a thleng a, mipuiin mak kan ti thin a, mahse a chhungrila thil awmdan chu mipui tan hriat theih a ni mai tawh lova, a hria ten sawi mah se politics thila inbeihna anga chantir tum tawk an awm reng a, a hretu sorkar official te an han ngawi bo ziktluak zak mai hi chu ka lo ui thin.

Dr C.Silver-a chanchin, Pu Lungruala ziak hi a chhiar a manhle hle bawk a. Mizo zinga Union Minister kan la neih chhun, Dr Silver-a hnathawh ropui tak kha hre mang lova awm ngawt hi a uiawm. Vawiin thlengin India ram pumpuiah a thlawnin Polio laka invenna Pulse Polio sorkarin a pe a. Hei ringawt pawh hi a chhungte tan chuan awm nawmna tham a ni a, Mizo tan inchhuanna tham a ni. Kan Cancer hemna khawl tha te pawh amah avang liau liauva kan neih a ni. Amah a inhuam a, Mizoram tan thawh nasat a tum ang huin Mizoramin kan chhawr tangkai thiam lo zawk a, chuti ni lo se Mizoramin thatpui fe tham lehzual tur a ni.

Mimal chanchin ziahnaah chuan Pu James Dokhuma (L) kut chhuak, Pu Ch.Chhunga chanchin kha a ziahdan thu-hlaah chuan a nalh leh chhiar nuam ber pawl niin ka hria.

Tunhnaia lehkhabu chhuak zingah chuan F.Vanlalr°hana lehkhabu, Zofate u, finna zawng ula, tih te, Lalhruaitluanga Chawngte ziah Hnam Ropuite u... tih te pawh chhuanawm tak leh Mizo tan hlu tak a ni.

Vawiina pawisa sum a hlawkna te, sorkar a nihna hmanga chanvo lian angreng tak tak chan te hi mi tam ber chuan kan thlahlelin thil ropui ber emaw tih mai a awl thin. Mahse a hunlai zelah mi thiltithei leh dinhmun chungnung ni a kan hriat luahtute an awm thin a, chung zinga mi tam tak chuan hriat an hlawh tawh lova, thenkhat phei chu an chanchin dik tak sawi loh te chu hawihhawmna a ni. Chung mite dinhmun ai chuan lehkhabu tha ziaktute leh chanchin ngaihnawm hnutchhiahtute dinhmun chu awhawm zawk tak a ni.