MHIP Day chibai ka bûk vek a che u. He ni pual hian pawl thil tum leh ka vei zawngte kan thai lang ve ang e.

MHIP leh thil tum

Tlawmngaih chhuah tak meuhvin hruaitute’n min hruai ṭhin a, MHIP tana an inpekna a ropui a fak phu tak tak pawh an awm e. Pawl thil tum ‘Mite ṭanpui’ a nihna anga thianghlim taka mite ṭanpui hi kan tih tur a ni. Beisei let nei tlata ṭanpuina hi ṭanpuina dik tak a ni lo a, thinurna leh vuivaina siam chhuaktu bul a ni fo.

MHIP hi Mizo hmeichhiate’n kan pawl a ni tih hre chiang lo kan tam hle. Mizo kan nih chuan kan awmna pawl a ni tih hi kan pawm tur a ni. Mi tute emawin kei chu MHIP member nih vel hi ka peih lo tih te, ka tui ve lo ti te kan awm ṭhin. Kan active thei lo emaw, kan hman lo emaw a nih pawhin Mizo hmeichhia ka nih chuan ka awmna tur pawl dik tak a ni tih hriaa kan sawisel fo loh a dik ang. Hruaitute avanga tel ṭha peih loh leh sawisel fo pawh a awm theih, a chhan chu hmun ṭhenkhatah hruaitu fel lo, nihna chauh duh, lansarh leh politics khelh rûk nana hmang an awm leh khauh ṭhin. Hetiangte avanga tel peih loh hi a awm theih ve a ni. Amaherawhchu, chutiang hmunah ngei chuan tel zel la, nakinah hruaitu i la ni ang a, emaw, hruaitu tharte an la awm ang a, an siamṭha chho zel mai dawn alawm. Chuti ni loa phun ser ser ringawt hian pawl a siamṭha lo tih kan hriat a ngai.

MHIP hmalakna hi a ṭha thei khawp mai. Kohhran pawl bik awm lo rawngbawlna a ni tih te hi ka sawifiah dan a ni. UPC, Baptist, Presbyterian, Salvaion, etc. engmah hi thliar hran awm lo a, rawngbawlhona a ni. Thil ṭha leh mi dangte tana thawh duhna vantlanga ṭangkai ve tura ke pên hona a nih angina, rualbanlo te, hnuchham naupang te, nupa inṭhen thuhla te, chhiat ni ṭhat nia a ṭul ang ang ti ṭhin te, hmeichhia leh naupangte chunga hleihlenna a thlena action ṭangkai taka thawk chhuak ṭhintu chu MHIP, i awmna pawl ngei hi a ni; a hlu asin.

En teh, i lo borala i kuang chunga pangpar leh i kuang rawn tuam mawitute hi MHIP te, YMA te an ni. I chhiat ni pawha hmuh nuama awmtir tum tlattute rawngbawlna hi kei leh nanga lo sawisel ngam chi a ni lo ka ti; sawisel loin, he Mizo hmeichhiate pawl hi i ngai hlu ang u. Tha leh zung te pawh i seng ve ang u; hnatlang a awmte pawhin i hnatlang ve ang u; tel ziah thei lo mah ila i ti ve ṭhin ang u tihna nih chu.

Hmeichhiate’n kan thiam loh tura duh ka neih tlat chu, belh leh paih hi a ni. Ngati maw? Mathematics-ah chuan kan thiam ngei ngei ngai a ni a, kan thiam loh chuan kan fail a ni mai. Kan sawi tum zawk chu, mi thusawi kan ngaihthlak te, ṭhian ho titite leh thil sawi hrim hrimah hian kan sawi chhawn lehnaah belh leh paih kan thiam deuh ṭhin a, an thusawi ṭha laite lo paih a, a tha lo lam deuh kan lo belh hlauh chuan inhuatna thlentu a ni ṭhin. Chuvangin, ṭawngna lamah chuan belh leh paih hi kan thiam lutuk loh hi a ṭha hle a ni. Ṭawngkam tharah tunlai chuan mi rel a ching, mi chhe lai sawi sawi ching ho hi belh leh paih thiam mi tak a ni ti tawh zawk mai ila!

NGO-ah leh kohhranah mahni chhungkua hlamchhiaha rawngbawl a ngai lom a ṭul ber lo bawk. Chhungkua hi a hlu ber a, ngaihtuah ber tur pawh a ni. Chutih rualin, chhungkua khawsak rel fel chung hian pawlah a tel theih. I fate leh i chhungte tana entawn tlaka nu taima, mite aia tho hma leh thawk hnem, Pathian hmachhuan tlata chhungkaw enkawl ṭhintu nu chuan khawtlang a vei a, ram hmasawnna a vei. Engvang maw? A chhungkaw ṭhan lenna tur a ni tlat a, siamṭhat a duh ṭhin. Pathian, ram leh hnam rawngbawl hna hi a thawh kawp theih tih kan chiang tur a ni.

Hmeichhiate’n theihna tam tak kan nei. ‘Kei chu nu mâwl tak ka ni a,’ ‘Hmeichhia ve mai mai ka ni a,’ tihte hi kan sawiin kan ngaihdan tur a ni lo. Pathianin min siam dan hi a ropui asin. Mipa hi vaivut aṭangin a siam a, hmeichhia chu mipa ruh aṭangin min siam daih. Min siam dan aṭang rêng hian kan nêp lo. Mi chhel leh tawrhfei rilru leh taksaṭah pawh ngaihtuahna hmang tam thei tur leh mipate ṭanpui tura siam kan ni. Lunglen thuah te hian nupa inboralsan thuah te, mipa hi chu an khawngaih thlak em em mai a ni. Nupui sûn hi chu nupui ṭha tak nei leh se kan ti zung zung mai, duhsaktute chuan. Hengte avang hian emaw ni, ruh aṭanga siam kan lo nih ni. Hmeichhhia hi kan nêp lo a, kan tough hle a ni tih hi min siamtu siam dan leh duan dan a ni. Chuvangin, ka nep si, ka tlaw si, kei hmeichhia mâwl ve mai mai, hi i ti tawh lo ang u; Pathian pawi kan sawi palh thei zawk a ni.

Drugs awareness tlem

Tunlai kan Mizote min rûn mektu chu tu dang ni loin ruihhlo hi a ni. Ngawlveina hi thil hlauhawm tawp a ni. Tirkoh Paul’n ‘Eng bawiah mah ka in phal lo’ a tih angin kan awm ve a ngai. Chhungkaw tin deuhthawin ruihhlo lama harsatna kan nei hi a van pawi em. Nu hote hian kan fate hi i chîk zual ang u. A tlai hmain kan chhan chhuak thei, a rei deuh chuan sim a harsa tawh ṭhin. Mi sawi kan hriat meuh chuan an lo addict tawh a ni tlangpui. Chuvangin, kan tu leh fate an awm dan kan chîk a ngai a; kan chîk dan tur tlangpui kan sawi zuai zuai teh ang.

1. Ṭhian hrang hrang an nei thar ṭhin, chhuanlam hrang hrang hmanga chhungkaw programme ni lem lo chhuahna tur an siam fo.

2. Mahnia awm hran melh melh an ching a, nuam an ti. Room-a inkalh khum daih te an ching a, bathroom-ahte an awm rei thei em em a ni.

3. Thil theihnghilh zung zung an hrât.

4. Mood swing. Thinrim hlut te, a châng leh hlim/phûr leh hluai te, thinchhiat deuh hlur te an nei hma em em.

5. An che sek a, inhiah neuh neuh te an ching. Khaw lum lai pawhin kawr bân tlâwn hâk tlat leh mawza bun tlat te an duh (inthup nan an hmang ve.)

Heng kan sawi zawr zawr angtea an awm nia i hriat chuan chîk em em an ngai, chhanchhuah theih lai an ni deuh. Chutiang angah pawh nu mawh bik ni loin, chhungkuain a bik bik awm loa theihtawpa beih a ngai. Nu leh pa, pi leh pu, unau, chhungkhat te ṭan rual a ngai tak zet. A ngawl vei tawh hnuah chuan mihring lam aṭanga thlir chuan bei a dawng duh em em a ni. Mahse, Pathian nen thil theih loh hi a awm lo tih hriain beidawng loin theihtawp chhuah ila, Pathian zarah a vanneih theih a ni. Mahse, vanneihna hi a lo thleng ngawt lo, innghahna tlak pawh a ni lo ka ti duh. Kan innghahna tur zawk chu kan thawh rimnaah a ni. Chu chu Pathianin min hriatsak a, mal min sawmsak ang a, min la tidam ngei ang tih hi ka sawi duh chu a ni.

A tawp ber atan, social media kan hman thiam a ngai hle. Kan duh duh kan post a; thu kan hriat chian lohte hi chu tih loh ngam a ṭha. Mahni hmeichhiatpuite che chhe lai post nasat te pawh hi kan Mizo hnam tihmualphona a ni; chin loh atan a ṭha hle. Nula sexy tak taka in pose tih vel kan ching, nu pui pui pawh kan bang lo. Naupang tê tê pawh hei hian pawngsualna leh uirena a thlen tam hle. Sim theih ni se a ṭha khawp mai; an sim mawh si, a va buaithlak em!

Chuvangin, he thu lo chhiartute leh ngaithlatute hian hetiang ching hote tan hian i ṭawngṭaisak phawt mai teh ang u; a zahthlak thei em mai.

A lehlamah hmeichhe fel tak tak hi an va tam tak. Hmeichhe chhuanawm, chawimawina no pek tlak, mi taima leh dinhmun sang tak tak office-ah hmuh tur an awm. Bazarah an tam bawk. Chhungkuaa innghahna tlak, fapate aia fanute min thlamuantu chhungkaw tam takah an awm; kan sawi sêng lo. Hemi lam thlir hi chuan hmeichhe nih hi a van nuamin a va han hlu em. Vawiin aṭtang hian kan hlutna hi i hre thar leh zual ang u, tiin ka sawm che u ni e.

MHIP vul zel rawh se.

- V. Lalnunkimi (Nu-i), Falkland